بررسي برخي صفات فيتوشيميايي گياه دارويي چاي‌ترش (Hibiscus sabdariffa L.) تحت تأثير سيستم‌هاي مختلف تغذيه‌اي و آب آبياري

Phytochemical characteristics of Roselle (Hibiscus sabdariffa L.) under different fertilizer systems and irrigation water

با هدف مطالعه تأثیر سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای و سطوح مختلف آب آبیاری بر برخی خصوصیات فیتوشیمیایی گیاه دارویی چای‌ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، آزمایشی در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 در دانشگاه جیرفت، به‌صورت كرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی در سه تكرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: سطوح مختلف آب آبیاری در سه سطح 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه كه به‌عنوان فاكتور كرت‌های اصلی در نظر گرفته شدند و منبع تغذیه گیاه در 5 سطح (كود زیستی مایكوریزا، ورمی‌كمپوست، كود گاوی و كود شیمیایی (NPK) و تیمار شاهد) كه به‌عنوان فاكتور كرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مركب طی دو سال آزمایش، تأثیر معنی‌دار تیمارهای تغذیه‌ای و سطوح مختلف آب آبیاری را بر محتوای فنل كل، آنتوسیانین، اسیدیته كاسبرگ، درصد روغن دانه و درصد پروتئین دانه گیاه نشان دادند. در منبع تغذیه‌ای ورمی‌كمپوست و كود گاوی بیشترین میزان آنتوسیانین به‌ترتیب با 3.05 و 2.87 (میلی‌گرم/ گرم وزن خشك)، فنل كل با 12.52 و 12.90 (میلی‌گرم/ گرم وزن خشك) و اسیدیته 0.81 و 0.87 (گرم/ 100 گرم وزن خشك) كاسبرگ مشاهده شدند. همچنین سطح 60% و 100% نیاز آبی گیاه به‌ترتیب بیشترین و كمترین میزان آنتوسیانین (3 و 2.19 میلی‌گرم/ گرم وزن خشك)، فنل كل (13.04 و 10.81 میلی‌گرم/ گرم وزن خشك) و پروتئین دانه (20.90% و 20.01%) را تولید كردند. علاوه‌براین، مقدار آنتوسیانین تحت تأثیر اثرات متقابل سیستم‌های تغذیه‌ای و سطوح آبیاری و درصد روغن دانه نیز تحت تأثیر برهم‌كنش سال در آبیاری قرار گرفتند. البته ویتامین C كاسبرگ تحت تأثیر هیچ‌یك از تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت.

In order to evaluate the effects of different fertilizer systems and irrigation water on some phytochemical characteristics of Roselle (Hibiscus sabdariffa L.), a field experiment was conducted at the University of Jiroft during 2013 and 2014. The study was conducted as split plot based on a randomized complete blocks design with three replications. Three irrigation levels (100%, 80% and 60% of crop water requirement) were assigned as main plot factor. Four fertilizers including mycorrhiza, vermicompost, cow manure, and chemical fertilizer (NPK) were allocated as sub plot factor. The results indicated that fertilizer treatments and different irrigation water levels had significant effect on total phenol, anthocyanin, acidity of calyx, seed protein and seed oil. The highest and lowest anthocyanin (3.05 and 2.78 ml.gr-1), total phenol (12.52 and 12.90 ml.gr-1) and acidity of calyx (0.81 and 0.87 gr.100 gr dry weight) belonged to vermicompost and cow manure. Also, 60% and 100% crop water requirement produced the highest and lowest anthocyanin (3 and 2.19 ml.gr-1), total phenol (13.04 and 10.81 ml.gr-1) and seed protein (20.90% and 20.01%). Furthermore, the interaction effect of fertilizer systems and irrigation levels had a significant effect on anthocyanin content. The interaction effect of irrigation levels and year had a significant effect on oil seed. Vitamin C was not affected by experimental treatments.