بررسي كمّي و كيفي اسانس هشت جمعيت كاشته شده Anthemis haussknechtii Boiss. & Reut

Essential oil content and composition of eight cultivated accessions of Anthemis haussknechtii Boiss. & Reut

برای بررسی تركیب‌های اسانس بابونه زاگرسی (Anthemis haussknechtii Boiss. & Reut) در شرایط مزرعه، بذر جمعیت‌های مختلف از استان‌های كردستان، آذربایجان‌غربی، ایلام و فارس جمع‌آوری و در مجتمع تحقیقاتی البرز كرج در سال زراعی 93-1392 كشت گردید. در مرحله گلدهی از سرشاخه‌های گلدار، نمونه تهیه و پس از خشك كردن در هوا با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای شناسایی و جداسازی تركیب‌های اسانس از دستگاه كروماتوگرافی گازی و كروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌‌سنج جرمی استفاده شد. نتایج نشان داد بازده اسانس جمعیت‌ها بین 0.2% در پیرانشهر تا 0.3% در دره‌شهر متغیر می‌باشد. 28 تركیب در اسانس جمعیت‌ها شناسایی شد كه اسپاتولنول، كاریوفیلن اكساید و گلوبولول از تركیب‌های عمده بودند كه درصد آنها در جمعیت‌ها متفاوت بودند، به‌طوری كه اسپاتنول با درصدهای 19.1، 18.1، 16.2، 14.5، 13.8 و 12.2 به‌ترتیب در جمعیت‌های دره‌شهر، قروه، دیواندره، ایوان، پیراشهر و سنندج؛ تركیب كاریوفیلن اكساید با درصد 20.5، 13.2، 12.9، 12.4 و 12.2 به‌ترتیب در نمونه‌های دره‌شهر، قروه، دیواندره2، فارس و دیواندره 1 و به‌تركیب گلوبولول با مقادیر 12، 11.5 و 11.2 درصد به‌ترتیب در نمونه‌های ایوان، دیواندره2 و قروه اشاره كرد. نتایج آنالیز خوشه‌ای، هشت جمعیت را به سه دسته متفاوت تقسیم كرد، به‌طوری كه جمعیتهای پیرانشهر و فارس در یك دسته، قروه و دره‌شهر در دسته دیگر و سایر نمونه‌ها در یك دسته جداگانه قرار گرفتند. بنابر نتایج بدست‌آمده برای دستیابی به برخی تركیب‌ها با درصد بالا، ضروریست از جمعیت خاص اسانس‌گیری شود.

In order to study the essential oil content and composition of different accessions of Anthemis haussknechtii Boiss. & Reut, the seeds were collected from Kordestan, west Azarbaijan, Ilam and Fars provinces and sown at Alborz research station during 2013-2014. In the flowering stage, the flowering shoots were harvested and air died. The essential oil was obtained by hydro-distillation method and analyzed and identified by GC and GC/MS. Results showed that the essential oil yield of Piranshar and Darehshahr was 0.2% and 0.03%, respectively. Twenty eight components were identified in eight accessions and differed in number, type and percentage. The main components of essential oils were spathulenol in Darehshahr, Ghorveh, Divandareh2, Ivan, Piranshahr and Sanandaj (19.1, 18.1, 16.2, 14.5, 13.8 and 12.2 percent, respectively), caryophyllen oxide in Darehshahr, Ghorveh, Divandareh2, Fars and Divandareh1 (20.5, 13.2, 12.9, 12.4 and 12.2 percent, respectively) and globulol in Ivan, Divandareh2 and Ghorveh (12.0, 11.5 and 11.2 percent, respectively). Cluster analysis showed that eight essential oils of different populations were classified into three categories including Piranshahr-Fars, Ghorveh-Darehshahr and others. According to the results, to obtain some high-percentage components, it is essential to extract the essential oil from a specific population.