تأثير قارچ مايكوريزا و بسترهاي مختلف كشت بر صفات كمّي و كيفي گياه پنيرباد (Withania coagulans (Stocks) Dun.)

Effect of mycorrhiza fungi and different substrates on quantitative and qualitative characteristics of Withania coagolense (Stocks) Dun.

پنیرباد (Withania coagulans (Stocks) Dun.) درختچه‌ای چند ‌ساله از خانواده سولاناسه است. پیكره این گیاه دارای متابولیت‌های ثانویه از گروه لاكتون‌های استروئیدی با نام ویتانولوئیدها می‌باشد كه امروزه اثرات فارماكولوژیكی قابل توجهی از آنها گزارش شده است. آزمایش به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح پایه كاملاً تصادفی با فاكتور اصلی بستر كاشت در سه سطح (پرلیت + كوكوپیت، ماسه، خاك باغچه + كود دامی) و فاكتور فرعی قارچ مایكوریزا در چهار سطح (شاهد، Glomus mosseae، G. intraradice و كاربرد همزمان هر دو قارچ) در سه تكرار در پژوهشكده كشاورزی دانشگاه زابل واقع در چاه نیمه بقیه‌اله‌الاعظم (عج) اجرا شد. آنالیز فیتوشیمیایی عصاره به روش HPLC انجام شد. آنالیز آماری داده‌ها و ترسیم نمودارها به كمك نرم‌افزارهای SPSS و Excel انجام گردید. نتایج آزمایش حكایت از آن داشت كه بستر خاك باغچه + كود دامی و كاربرد همزمان هر دو قارچ بهترین اثر را بر افزایش صفات طول ساقه، وزن تر و وزن خشك داشت. در بررسی اثر ساده بستر بر میزان متابولیت‌های ثانویه مشاهده شد كه تیمار خاك باغچه + كود دامی باعث افزایش متابولیت‌های ثانویه ویتافرین آ، ویتانولید آ، گلوكوویتانولید، ویتااسترامونولید، ویتانوزید X و كوآگولین در این آزمایش شد. كاربرد همزمان هر دو قارچ نیز باعث افزایش بیشتر متابولیت‌های ثانویه (بجز ویتااسترامونولید و كوآگولین) گردید. نتایج حكایت از آن داشت كه كاربرد همزمان دو گونه قارچ G. mosseae و G. intraradice در بستر خاك باغچه + كود دامی سبب افزایش صفات مورفولوژیكی و ویتانولوئیدها در گیاه دارویی پنیرباد شد.

Withania coagolense (Stocks) Dun. is a perennial shrub, belonging to the Solanaceae family. The study species is rich in a group of valuable compounds as steroidal lactones called withanolides. Nowadays, significant pharmacological properties of withanolides have been reported. The effects of mycorrhizal fungi symbiosis and substratewere studied on withania in the greenhouse of Agricultural Institute at the University of Zabol. The study was conducted in a factorial experiment based on a completely randomized design. The main plot was substrate (cocopit + perlit, garden soil+ manure, sand) and the subplot consisted of mycorrhizal fungi (control, Glomusintraradice, G. mosseae,simultaneous use of both fungi). Phytochemical analysis of the extract was performed by HPLC. Statistical analysis was done using Excel and SPSS software. The results indicated that the garden soil+ manure and simultaneous use of both fungi had the best effect on increased shoot length and fresh and dry weight. According to the results, the garden soil+ manure resulted in increased production of secondary metabolites. The simultaneous use of both fungi resulted in higher production of secondary metabolites (except withastramonolid and coagolin). Our results clearly showed that the simultaneous use of both fungi in garden soil+ manure resulted in increased morphological traits and withastramonolid in the study specie.