مقايسه اثر عصاره آبي و هيدروالكلي گل بابونه (Matricaria recutita L.) بر علائم قطع مصرف مرفين در حضور و غياب تاموكسيفن

Comparison between Matricaria recutita L. aqueous and hydroalcholic extract on morphine withdrawal signs in the presence and absence of Tamoxifen

مطالعات نشان داده كه گیاه بابونه (Matricaria recutita L.) دارای تركیبهای فیتواستروژنی است. فیتواستروژنها به‌عنوان اگونیست ضعیف و یا آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی عمل می‌كنند. از سوی دیگر نشان داده شده كه هورمونهای جنسی در وابستگی به مواد مخدر مؤثر هستند. در این تحقیق اثر تجویز حاد عصاره آبی و هیدروالكلی گیاه بابونه بر علائم قطع مصرف مرفین در حضور و غیاب آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی در حیوان معتاد مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. برای این منظور از موش نر بالغ با میانگین وزنی 30±240 استفاده شد. جهت معتاد نمودن موشها از مرفین و برای قطع مصرف مرفین از نالوكسان استفاده شد و رفتارهای ایستادن روی دو پا، پرش و تیمار ناشی از قطع مرفین مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی اثر تركیبهای فیتواستروژنیك هر دو نوع عصاره بابونه از داروی تاموكسیفن (5/0 میلی‌گرم بر كیلوگرم) به‌عنوان آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی و از كروماتوگرافی مایع با كاركرد بالا (HPLC) برای بررسی میزان تركیبها با خاصیت فیتواستروژنی در دو نوع عصاره فوق استفاده شد. نتایج نشان داد: 1) عصاره هیدروالكلی بابونه به میزان 25 میلی‌گرم بر كیلوگرم باعث كاهش معنی‌دار رفتار روی دو پا ایستادن و تیمار شد، در حالی‌كه عصاره آبی فقط رفتار روی دو پا ایستادن را كاهش داد. بنابراین عصاره هیدروالكلی تسكین بهتری نسبت به عصاره آبی بر رفتارهای ناشی از قطع مرفین داشت. 2) تاموكسیفن از كاهش رفتار روی دو پا ایستادن ناشی از هر دو عصاره بابونه ممانعت كرده و اثر افزایشی بر رفتار تیمار داشت. 3) مصرف تاموكسیفن به‌تنهایی اثر افزایشی بر رفتار پرش و تیمار اعمال كرده ولی اثر عكس بر رفتار روی دو پا ایستادن نشان داد. 4) تركیبهای فیتواستروژنیك آپی‌ژنین و كرایزین هم در عصاره آبی و هیدروالكلی به كمك كروماتوگرافی مایع با كاركرد بالا مشاهده شد، ولی میزان استخراج هر دو در عصاره هیدروالكلی بیشتر بود. بنابراین به نظر می‌رسد كه تركیبهای فیتواستروژنیك عصاره، در ایجاد اثر تسكینی بابونه در برخی علائم قطع مصرف مرفین سهیم بوده و احتمالاً این عمل را از طریق گیرنده‌های سیستمهای نوروشیمیایی مربوط به پدیده وابستگی در سیستم عصبی مركزی انجام می‌دهند.

Various studies indicated that the phytoestrogenic components exist in the Matricaria recutita L. Phytoestrogens act as a weak agonist and/or antagonist of estrogen receptors. On the other hand, it has been showed that the sex hormones affect dependency of narcotic drugs. In the present study the effect of aqueous and hydroalcholic extract of Matricaria recutita on morphine withdrawal signs in presence and/or absence of estrogen receptor antagonist were investigated. Male adult wistar rats weighing 240±30 gram classified in groups of seven were used. Morphine and naloxone were applied for dependence and withdrawal syndrome induction, respectively. Rearing, jumping and grooming were evaluated. Tamoxifen (0.5 mg/kg) as an estrogen antagonist was applied. High performance liquid chromatography (HPLC) was used for comparison between phytoestrogenic components of both extracts. Results showed that: 1) Hydroalcoholic extract of Matricaria recutita decreased rearing and grooming significantly but aqueous extract attenuated only rearing, therefore hydroalcoholic extract of MR had more sedative effect than the aqueous extract. 2) Tamoxifen prevented the MR induced rearing decline, but increased grooming sign in presence of both extract. 3) Tamoxifen increased jumping and grooming behaviors but decreased rearing sign. 4) HPLC showed the presence of apigenine and chrysin (phytoestrogenic components) in aqueous and hydroalcoholic extract of MR but the extraction amount of them was more in hydroalcoholic than the aqueous extract. It seems the phytoestrogenic components of both MR extracts induce sedative effect on some of morphine withdrawal behaviors and probably by interaction with some neurochemical systems of dependence phenomena in central nervous system.