عكس‌العمل گونه‌هاي مختلف جنس بومادران (Achillea) به تنش خشكي ناشي از پلي‌اتيلن گليكول در مرحله جوانه‌زني

Response of Achillea species to drought stress induce by polyethylene glycol in germination stage

بومادران ازجمله گیاهان دارویی و زینتی متعلق به خانواده كاسنی (Asteraceae) می‌باشد و گونه‌های مختلف آن به‌صورت وحشی در مناطق مختلف ایران رویش دارند. این گونه‌ها به‌عنوان گیاهانی كم‌توقع می‌توانند در فضای سبز مناطق خشك مورد استفاده قرار گیرند. به منظور بررسی اثر تنش خشكی ناشی از پلی‌اتیلن گلیكول (PEG) بر روی درصد و سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه 6 گونه بومادران وحشی، آزمایشی بر پایه فاكتوریل و در قالب بلوكهای كامل تصادفی با دو فاكتور و سه تكرار اجرا شد. فاكتور اول شامل پنج سطح خشكی (صفر، 5-، 7-، 9- و20- بار) حاصل از پلی‌اتیلن گلیكول كه پتانسیل صفر بار به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد و فاكتور دوم شامل شش گونه بومادران به اسامی A. eriophora، A. millefolium، A. filipendula، A. nobilis، A. wilhelmsii و A. biebersteinii بود. بذر این نمونه‌ها از گونه‌های وحشی مناطق شیراز، مشهد و كرج جمع‌آوری شد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد كه سطوح مختلف خشكی و نوع گونه بر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه تأثیر معنی‌داری (P<0.01) دارد و اثر متقابل خشكی و گونه نیز در مورد صفات فوق‌الذكر معنی‌دار شد. نتایج این بررسی نشان داد كه در گونه‌های بومادران طول ریشه‌چه كمتر تحت تأثیر پتانسیل خشكی قرار گرفته و درصد جوانه‌زنی نسبت به دیگر مؤلفه‌های جوانه‌زنی فاكتور بهتری برای ارزیابی مقاومت به خشكی این گونه‌ها می‌باشد. به‌طور كلی، گونه‌های A. millefolium و A. eriophora به‌ترتیب بیشترین مقاومت و گونه‌های A. biebesteinii و A. nobilis كمترین مقاومت را نسبت به تنش خشكی در مرحله جوانه‌زنی داشتند و مقاومت گونه‌های A. wilhelmsii و A. filipendula حد واسط این دو گروه بودند. بومادران، تنش خشكی، پلی‌اتیلن گلیكول، جوانه‌زنی.

Achillea (Yarrow) is one of the most important genera of the Asteraceae family and different species grow wild in different parts of Iran. These species have ornamental and medicinal potential for use in drought area. The aim of this study was evaluating the effect of drought stress induce by Poly Ethylene Glycol 6000 (PEG) on germination percentage and rate of Achillea species. An experiment in randomized complete block design (RCBD) with two factors in three replications was conducted. The first factor included 5 drought level (0, -5, -7, -9 and -20 bar that zero bar as control) and second factor included 6 species of Achillea (A. eriophora, A. millefolium, A. filipendula, A. nobilis, A. wilhelmsii and A. biebersteinii). The seed were collected from Shiraz, Mashhad and Karaj area. According to the results of statistical analysis, different levels of drought stress and type of species had significant effect (p<0.01) on measured characteristics (germination percentage, germination rate and radicle length). In this species radicle length affected by drought stress less than other traits and germination percentage was the best trait for drought stress evaluation. Finally, A. millefolium and A. eriophora have the highest drought tolerance and the lowest drought tolerance belongs to A. biebesteinii and A. nobilis. The A. wilhelmsii and A. filipendula have relative drought tolerance in germination stage.