تأثير آبياري و كشت ديم بر شاخصهاي فيزيولوژيك رشد بومادران (Achillea millefolium L.) در منطقه كرج

The effects of irrigation and dry farming on growth indices of yarrow (Achillea millefolium L.) in Karaj

به ‌منظور بررسی تأثیر آبیاری و كشت دیم بر شاخصهای فیزیولوژیك رشد، آزمایشی در سالهای 85-1384 در ایستگاه تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان كرج انجام شد. در این تحقیق از گیاه دارویی بومادران (Achillea millefolium L.) استفاده شد. در سال اول آزمایش و پس از استقرار گیاه، آبیاری انجام نشد. پس از قطع آبیاری، وضعیت زنده‌مانی گیاهان در كرتهای آزمایشی و شرایط بدون آبیاری آزمون شد و نسبت به تعیین شاخصهای فیزیولوژیك رشد اقدام شد. در سال دوم آزمایش، تأثیر مقادیر مختلف آب آبیاری بر شاخصهای فیزیولوژیك رشد گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارها شامل آبیاری كامل (بدون تنش آبی) و همچنین اجرای عملیات آبیاری براساس 30 (تنش ملایم)، 60 (تنش متوسط) و 90 (تنش شدید) میلی‌متر تبخیر از سطح تشتك تبخیر كلاس A بود كه در مقایسه با تیمار بدون آبیاری به‌عنوان شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. زمان اعمال تیمارها از ابتدای رشد و پس از استقرار گیاه، تا انتهای دوره رشد در مزرعه بود. به این منظور، پس از رسیدن به سطح تبخیر هر كدام از مقادیر ذكر شده از تشتك تبخیر، بلافاصله به‌وسیله كنتور نسبت به افزایش رطوبت خاك تا حد ظرفیت زراعی اقدام شد. همچنین میزان رطوبت موجود در خاك، با استفاده از توزین نمونه‌های تر و خشك خاك در هر كدام از كرتهای آزمایشی نیز اندازه‌گیری شد. در این بررسی، شاخصهای فیزیولوژیك رشد ازجمله تولید ماده خشك، شاخص سطح برگ، سرعت رشد نسبی و سرعت رشد محصول تعیین شد. طبق نتایج حاصل، در سال اول آزمایش و در شرایط دیم، میزان تجمع ماده خشك تا میزان 2250 درجه روز رشد یا GDD افزایش یافت و از این مرحله به بعد كاهش نشان داد. در سال دوم آزمایش، میزان رشد مجدد گیاه در شرایط دیم به‌طور محسوسی كاهش یافت و خشك شد. با استفاده از مقادیر مختلف آبیاری و با افزایش رطوبت خاك از تنش شدید تا تنش ملایم، میزان تجمع ماده خشك و شاخص سطح برگ افزایش یافت. در تمام تیمارهای تنش آبی در حدود 3000 درجه روز رشد، كاهش و سیر نزولی رشد مشاهده شد. طبق نتایج بدست آمده تیمار مربوط به تنش ملایم بیشترین كارایی را نشان داد.

In order to study the effects of irrigation and dry farming condition on growth indices of yarrow (Achillea millefolium L.) an experiment was carried out in Alborz Research Center during 2005-2006. In the first year after planting, the plants viability investigated in dry farming condition and growth physiological indices were determined. In the second year, the treatments were irrigated based on total accumulated evaporation from class A pan namely at the rate of 30 mm (mild stress), 60 mm (medium stress), 90 mm (severe stress), full irrigation (no stress) and no irrigation (control). For each treatment, the soil moisture content was measured by weighting method (daily) before and after applying irrigation treatments. The amount of water requires for each treatment was measured by water meter.In the second year, the growth physiological indices were also determined. The results showed that, at the first year, dry matter cumulated to 2250 GDD then reduced during growth. In second year, the plants with no irrigation were died. In other treatments, by increasing soil moisture from severe to medium, the dry mater cumulative and Leaf area index increased. In all of the stress treatments, decreasing in plant growth was observed in 3000 GDD. The results showed that, mild water stress had highest performance than other treatments.