تحليلي بر «و من الارض مثلهن» در آيه 12 سوره طلاق با تاكيد بر روايت رضوي

An Analysis of Verse 12,” and of the earth the like of them”, in the Chapter of Divorce with the Emphasis on Razavi Narrative

در روايتي از امام رضا(ع) به شرح و تبيين بخشي از آيه 12 سوره طلاق: «...ومن الارض مثلهن...» با تعبير آسمان‌ها و زمين‌هاي گنبدي شكل و تو در تو پرداخته شده است. با عنايت به اين‌كه درباره اين آيه، تاكنون تفاسير گوناگوني از جمله همانندي عددي، همانندي در كيفيت و آفرينش و ... ارايه شده، واكاوي روايات تفسيري ذيل آيه مورد بحث، نقش محوري روايت امام رضا(ع) در تبيين خلقت آسمان‌ها و زمين و همانندي زمين به آسمان‌ها را برجسته مي‌كند. اين روايت در منابع مختلف مورد استناد قرار گرفته و منشا ارايه تفاسير گوناگون از هفت زمين شده است. در اين روايت به همانندي عددي زمين و آسمان‌ها اشاره شده كه به دلايلي چون تعارض با كاربردهاي قرآني «ارض» بسيار مورد مناقشه قرار گرفته و برخي راي به جعلي و نامعتبر بودن آن داده‌اند. از اين رو در پژوهش حاضر، سند و متن روايت مذكور از رهگذر تامل در قرآن، روايات، زبان عربي و برخي واقعيت‌هاي علمي به روش بررسي سندي و نقد محتوايي روايات مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. بر اين اساس، حاصل اين نوشتار از اعتبار سندي اين روايت و علم و بينش عميق امام رضا(ع) در تبيين آيات آفرينش حكايت مي‌كند.

In one of the narratives of Imam Reza (P.B.U.H.), the phrase “and of the earth the like of them”, which is a part of verse 12 in the chapter of Divorce in the Quran, was clarified as domed heavens and earth. Due to the various interpretations about this verse (such as numerical similarity, qualitative similarity, and creation similarity between heavens and earth), an investigation of narratives related to this verse would highlight the role of Imam Reza (P.B.U.H.) in clarifying the creation of heavens and earth and the similarity of the earth to heavens. This narrative was referred in various recourses and was the base of numerous interpretations of seven earths. In this narrative, the numerical similarity between earth and heavens was mentioned. Due to some conflicts about the implications of the word “earth” in the Quran, this narrative was considered invalid and falsified. Therefore, in this research, the text of the narrative was examined from the perspective of the Quran, narratives, Arabic language, and some facts. The results indicated the validity of this narrative and Imam Reza’s (P.B.U.H.) insight and knowledge in the explanation of the verses relating to creation.