چكيده فارسي :
فراروان‌شناسی از جملۀ اموری است كه در سده‌های هجدهم و نوزدهم با تشكیل مؤسسات تحقیقی توسط فیزیكدانان و سپس فلاسفه مورد توجه قرار گرفت و در سدۀ بیستم و به‌ویژه دورۀ پست‌مدرن به‌عنوان ابزاری برای نقد و گسست در نگاه ماتریالیستی و فیزیكالیستی مدرنیته، بیش از پیش اهمیت یافت. تبارشناسی این مسئله در فرهنگ اسلامی، ما را با تحقیقات ابن‌سینا روبه‌رو می‌كند كه با دو رویكرد تجربی و فلسفی به بررسی امور فراروان‌شناختی پرداخت. در مباحث وی، در چارچوب علیت و ارتباط‌شناسی فاعل و منفعل جسمانی و نفسانی، با اقسام مختلف اخبار از غیب و پیش‌آگاهی، تأثیر بر ماده، تأثیر اجرام سماوی بر اشیا و مسئلۀ مرگ و جهان دیگر روبه‌رو می‌شویم كه در تحلیل ابن‌سینا از این امور، امر غیرطبیعی از فراطبیعی، و امر فراطبیعی الهی از غیرالهی، و الهی نبوی تكرارناپذیر، از تكرارپذیر جدا می‌شود و نفس انسانی با عناصری نظیر جبلت ذاتی و اكتساب، عامل اصلی این امور تلقی شده است. امور فراروان‌شناختی در فلسفۀ ابن‌سینا، بیش از آنكه مانند مباحث پست‌مدرن، ابزاری برای اثبات امر فراطبیعی و معنوی باشد، بخشی از نظام فلسفی و معنوی اوست كه با تكیه بر آن نظام معرفتی، تبیین فلسفی خود را یافته است.
چكيده لاتين :
Parapsychology, in the eighteenth and nineteenth centuries, have considered, by physicists and philosophers,by institutes which formed ,and In the twentieth century, especially during the post-modern age, as means of critic and break the materialistic and physicalistic view of modernity, is more important. Review this subject ,in the Islamic culture,breasting our with researches of Avesina that with tow experiencial and philosophical approaches has studed the parapsychological matters .In his discussion, in the framework of the active and passive corporeal and animated causation and correlation with various types, precognition ,psychokiknesis ,efficiency of Celestial bodys in the things and the subject of death and next life encountered in the analysis of avesina from this subgects,is separating the non-natural from supernatural,non-divine and divin supernatural, unrepeatable and repeatable divine prophetic supernatural. And the human soul with elements such, constitution and acquisition, , can be considered as the main cause of this subjects.the matters of parapsychology in the philosophy of Avesina , over which such discussions of postmodern as tool to prove the supernatural and spiritual,is philosophical and spiritual part of a system that based on a system of knowledge ,that finding itself philosophical explanation .
