سبك‌شناسي «تصوير حلاّج» در شعر ادونيس و شفيعي كدكني (مطالعه موردپژوهانه: دو سروده«مرثية الحلاّج» و «حلاّج»)

سبك‌شناسي، دانشي است كه تلاش مي‌كند از يافته‌هاي علوم مختلف، مانند بلاغت، تاريخ ادبيّات، زبان‌شناسي و... بهره گيرد. اين دانش، در روند بررسي و تحليل متن، از خردترين لايه كه آواهاي متن باشد، آغاز مي‌كند و در نهايت سعي مي‌كند به سطح فكري متن برسد. يكي از مهم‌ترين روش­هايي كه شاعران معاصر از آن بهره مي‌گيرند، گرايش به سنّت و بهره‌گيري از آن، جهت غنا بخشيدن به اثر خويش است. از جمله مهم‌ترين بخش سنّت، ميراث صوفيه است كه به خاطر دارا بودن ويژگي چندمعنايي – چه در متون صوفيانه و چه شخصيّت‌هاي صوفيه - يكي از توانمندترين ابزارهاي موجود براي آفرينش تصوير شعري است. حسين بن منصور حلاّج نيز يكي از اين شخصيّت‌هاي چندمعناست. اين مقاله، سعي دارد تا با بررسي سبك‌شناختي دو شعر از ادونيس و شفيعي كدكني، در سطوح زباني، ادبي و فكري، تصوير و خوانش متفاوتي را كه اين دو شاعر از حلاّج ارائه مي‌دهند، آشكار سازد. بر اين اساس، مشخّص مي‌شود كه حلاّج براي ادونيس، اسطورة رستاخيز و ولادت مجدّد و براي شفيعي، اسطورة پايداري و مقاومت در برابر نظام ستمكار پهلوي است؛ افزون بر اين، در پژوهش حاضر، در تحليل شخصيّت حلاّج از روش يونگ نيز بهره گرفته است.