تأثير زكات بر فقرزدايي و رشد اقتصادي: مطالعۀ موردي استان‌هاي شمالي (مازندران، گيلان و گلستان)

Zakat Impact on Poverty Alleviation and Economic Growth: A Case Study of the Northern Provinces (Mazandaran, Gilan and Golestan)

هدف اصلي اين تحقيق، بررسي اثرگذاري زكات گندم و جو بر فقرزدايي استان‌هاي شمالي و هم‌چنين، اثر درآمد زكات بر رشد اقتصادي طي دورۀ 1384 تا 1390 بوده‌است. از آنجايي‌كه مهم‌ترين مصرف زكات، مربوط به تأمين زندگي فقرا، مساكين و تأمين نيازهاي زيربنايي جامعه‌است و با توجه به عقايد مسلمانان در مورد پرداخت زكات، معافيت بخش كشاورزي در پرداخت ماليات در سيستم‌هاي مالياتي كشور، هم‌چنين، كشت گندم و جو در اين استان‌ها، ميزان پرداخت زكات اين محصولات، درآمد قابل‌توجهي را نشان مي‌دهد كه بخش مهمي از نيازهاي مالي طرح‌هاي عمراني و فقرزدايي در روستاها را تأمين مي‌كند.نتايج تحقيق نشان داده‌است كه درآمد زكات در استان گلستان نسبت به‌استان‌هاي مازندران و گيلان بيش‌تر بوده‌است و نقش مهمي در فقرزدايي استان داشته‌است. در اين ميان، استان گيلان با توليد كمتر در بخش گندم و جو و هم‌چنين كسب درآمد زكات كمتر، نقش اندكي در فقرزدايي استان ايفا كرده‌است. هم‌چنين، نتايج، بيانگر نقش مؤثر و معني‌دار درآمد زكات بر رشد اقتصادي استان‌هاي منتخب بوده‌است. اين تأثير معادل ۰/۰۰۵ درصد برآورد گرديده‌است. با توجه به اين مسئله، تنها زكات گندم و جو قادر به پوشش فقر و تقويت رشد اقتصادي نيست؛ بنابراين، بايد از ديگر ماليات‌ها نيز جهت فقرزدايي و ازبين‌بردن آن و رونق اقتصادي بهره جست.

The main purpose of the research is to study the impact of wheat and barley Zakat on poverty alleviation in the Northern provinces and also the impact of Zakat revenue on economic growth during the period of 1995 to 2011. Since the major consumption of Zakat is for the poor and needy people and provision of the basic needs of the society, according to the religious beliefs of Muslims in paying Zakat, agricultural section tax exemption of tax systems, and wheat and barley cultivation in these provinces, Zakat of these products indicates considerable revenue which can provide a significant part of the financial needs of development projects and poverty alleviation in the rural areas. Results of the study showed that the revenue of the Zakat in Golestan province was more than Gilan and Mazandaran provinces and had an important role in poverty alleviation of the province. Meanwhile, Gilan province with lower production of wheat and barley with less Zakat revenue played less important role in poverty alleviation of the province. Furthermore, the results showed a significant positive effect of Zakat revenue on economic growth of the mentioned provinces. But this effect was small and estimated equal to 0.0005 percent. With regard to this issue, only wheat and barley Zakat is not able to cover poverty and boost economic growth. Thus, other taxes should be used as well for poverty alleviation and economic growth.