دينداري و تأثير آن در سرماية اجتماعي خانواده (مورد مطالعه: خانواده‌هاي ساكن شهر قم)

Religiousness and its Effects on the Social Capital of Family (A Case Study of Qom)

پژوهش حاضر در پی بررسی تأثیر دینداری در سرمایة اجتماعی خانواده‌های ساكن شهر قم است. تحقیق از نوع كاربردی است كه به روش اسنادی و پیمایشی انجام گرفته است. جامعة آماری، خانواده‌های ساكن قم به تعداد 160565 خانوار بوده است. حجم نمونة انتخابی بر اساس فرمول كوكران 376 خانوار به دست آمد. در نهایت، 400 خانوار با روش خوشه‌ای از چهار منطقة شهر قم انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش با به‌‎كارگیری پرسشنامة محقق‌ساخته جمع‌آوری شد. میزان آلفای كل سؤال‌های پرسشنامه 72/0 به دست آمد كه نشان‌دهندة ثبات و قابلیت اعتماد ابزار تحقیق است. نتایج تحقیق نشان داد سرمایة اجتماعی 5/65 درصد از خانواده‌ها بالا، 33 درصد متوسط و 5/0 درصد پایین بوده است. متغیرهای مستقل، دین‌داری، و پایگاه اجتماعی - اقتصادی در سرمایة اجتماعی خانواده تأثیر زیادی داشتند. فراز­ و فرود سرمایة اجتماعی در خانواده بیشتر متأثر از عوامل برون­خانوادگی و اجتماعی است، زیرا تغییرات اجتماعی و محیطی بر ساخت‌های كوچكتر، از جمله خانواده مؤثر بوده­اند. برای جلوگیری از كاهش سرمایة اجتماعی خانواده، نقش مراكز و نهادهای دینی و هیئت­های مذهبی، دوستان و الگوهای انتخابی و مذهبی اهمیت دارد.

The present research seeks to investigate the effects of religiousness on the social capital of families residing in Qom. It is an applied kind of research conducted through using documentary and survey methods. The statistical population has been 160565 households living in Qom. Based on Cochranʹs formula, the sample size was determined to be 376 households which finally it was decided to be 400 people, who were chosen from four districts of Qom using cluster sampling. Data were collected through questionnaires and interviews. The Alpha of all questions of the questionnaire was 0.72 (which shows its consistency and reliability). The results showed that the social capital of 65.50 percent of families was high, of 33 percent of them it was average, and it was low for 0.5 percent of them. Independent variables, i.e. religiousness and socioeconomic status, had increasing effect on the social capital of families. The rise and fall of social capital in families was influenced by external and social factors; since social and environmental changes influenced smaller structures like families. The role of religious institutions and organizations, friends, and selected and religious exemplars are highly important in preventing the reduction of the social capital of families.