شناسايي ژنوتيپ هاي برتر كلزا در دو محيط عادي و تنش خشكي با استفاده از نمودار دووجهي ژنوتيپ × صفت و نمودار دووجهي ژنوتيپ × محيط

Identification of superior genotypes of Rapeseed by GTBiplot and GGEBiplot methodology in normal and stressed conditions

هدف از اين بررسي شناسايي پايداري ژنوتيپ هاي كلزا در دو محيط عادي و تنش خشكي بود. آزمايش در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار و ده تيمار در دو شرايط عادي و تنش خشكي در سال 92-1391 در مزرعۀ پژوهشي دانشگاه بيرجند به اجرا در آمد. در محيط عادي 31/59 درصد، محيط تنش 33/62 درصد و در دو محيط 01/62 درصد از كل تنوع موجود در داده هاي استاندارد شده با نمودار دووجهي (باي پلات) ژنوتيپ × صفت توجيه شد. بيشترين تنوع توجيه شده توسط نمودار دووجهي ژنوتيپ × صفت در محيط عادي ناشي از عملكرد دانه، عملكرد زيست توده (بيوماس)، شمار دانه در غلاف و شمار غلاف در ساقۀ اصلي؛ در محيط تنش ناشي از عملكرد دانه، شاخص برداشت، طول غلاف، شمار غلاف در شاخۀ فرعي و شمار كل غلاف در بوته و در دو محيط ناشي از عملكرد دانه، طول غلاف، شمار غلاف در شاخۀ فرعي و شمار كل غلاف در بوته بود. با توجه به نمودار چندضلعي ژنوتيپ × صفت؛ در محيط عادي، تنش و دو محيط عادي و تنش ژنوتيپ هايولا‌ 308 از لحاظ صفات تاريخ 50 درصد گلدهي، عملكرد زيست‌توده، شمار شاخۀ فرعي، شمار غلاف در شاخۀ فرعي و شمار كل غلاف در بوته؛ ژنوتيپ ليكورد و زرفام از لحاظ صفت وزن هزاردانه و ژنوتيپ هايولا‌ 401 از لحاظ صفت طول غلاف بهترين ژنوتيپ ها بودند. مقايسۀ ژنوتيپ ها بر پايۀ عملكرد با استفاده از نمودار دووجهي ژنوتيپ × محيط نشان داد كه هايولا‌ 308 بيشترين عملكرد و پس از آن ليكورد، زرفام، اكاپي، مودنا عملكرد بالايي داشتند. هايولا‌ 401، SLM046، ساري گل و اپرا كمترين عملكرد را داشتند.

The objective of this study was to investigate the stability of rapeseed genotypes using GTBiplot and GGEBiplot in two normal and stress conditions. The experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications and ten treatments in the research field of Birjand University in 2012-2013. The GTBiplot explained %59.31, %62.33 and %62.01 of total variation of the standard data in normal, stress, and both, respectively. The most of variation was explained by GTBiplot caused by seed and biological yield, number of seeds per pod and number of pods per main branch in normal environment. The most of variation was explained by GTBiplot caused by seed yield, harvest index, pod length, number of auxiliary branches and number of pods per plant in stress condition. The most of variation was explained by GTBiplot caused by seed yield, pod length, number of pods per auxiliary branch and the total of pods per plant in normal and stress conditions. According to GTBiplot polygon it was revealed that the Hay-308 genotype in view of day to 50% flowering, biological yield, number of auxiliary branches, number of pods per auxiliary branch and number of pods per plant was the best genotypes in normal and stress conditions. Licord and Zarfam genotypes had the most of 1000-seed weight. Hay-401 genotype had the most of pod length. Genotypes comparison using Biplot cleared that the Hay-308 had the highest yield. The Hay-401, SLM046, Sarigol and opera genotypes had the lowest yield. The other genotypes had high yield.