يادگيري بويايي و دوام حافظه در زنبور Venturia canescens (Hym.: Ichneumonidae)

Olfactory learning and memory retention in Venturia canescens (Hym.: Ichneumonidae)

يادگيري نشانه‌هاي جديد در تمامي شاخه‌هاي زيستي جانوران از موجودات تك‌سلولي تا پستانداران به صورت‌هاي مختلف رخ مي‌دهد. حشرات برخلاف جثه كوچك و طول عمر كوتاه، توانايي خارق العاده‌اي را در يادگيري، به خاطر سپردن و بكارگيري نشانه­ هاي مختلف محيطي مرتبط با حضور ميزبان و منابع غذايي دارا مي‌باشند. اين توانايي از عوامل موثر در افزايش كارايي و قدرت جستجوگري دشمنان‌طبيعي همچون زنبورهاي پارازيتوئيد مانند زنبور Venturia canescens مي‌باشد. زنبور V. canescens از مهمترين پارازيتوئيدهاي شب ­پره­ هاي خانواده Pyralidae مي‌باشد. در اين پژوهش توانايي يادگيري بويايي زنبور V. canescens نسبت به دو رايحه بويايي نعناع و ليمو با استفاده از دستگاه بويايي­سنج دو راهه‌ي Y شكل بررسي شد. نتايج نشان داد كه زنبور V. canescens نسبت به رايحه‌هاي بويايي نعناع و ليمو ترجيح ذاتي نداشت. اما بعد از شرطي­سازي زنبورهاي ماده، بين پاسخ‌هاي بويايي به رايحه بويايي شرطي (رايحه نعناع) و غيرشرطي (رايحه ليمو) تفاوت معني‌داري وجود داشت. همچنين دوام حافظه زنبور V. canescens تا 27 ساعت بعد از شرطي‌سازي و در غياب تجربه برخورد با رايحه فراگرفته شده، ادامه يافت. شناخت توانايي يادگيري و دوام حافظه در دشمنان طبيعي از جمله زنبور V. canescensمي‌تواند باعث كاربرد موفق‌تر پارازيتوييدها در برنامه‌هاي كنترل بيولوژيك آفات گياهي گردد.

Learning new cues in all branches of biological organisms, ranging from unicellular organisms to mammals, occurs in different ways. In spite of their small size and short life span, insects have an extraordinary ability to learn, memorize and use environmental cues associated with the hosts and their food sources. Having the ability to learn and recalling the cues associated with the presence of prey / host is a key factor that increases the performance and foraging capacity of biocontrol agents including the ichneumonid parasitoid wasp Venturia canescens which is one of the most important parasitoids of the family Pyralidae in the world. In this research the learning ability of V. canescens in presence of peppermint and lemon odors was investigated by Y- Olfactometer. Results showed that the wasp had no significant preference towards peppermint or lemon, but after conditioning the female wasp, a meaningful difference was observed between her response to the conditioned odor (peppermint) and unconditioned odors (lemon). Her memory's lasting period continued for 27 hours after conditioning in the absence of the learned cues. Recognizing the learning ability and memory retention of the biocontrol agent V. canescens helps improve the efficiency of its application in biological control programs.