مطالعه ريخت‌شناختي، ريخت‌سنجي و مولكولي برخي از جدايه‌هاي جغرافيايي نماتود بيمارگر حشرات Steinernema feltiae (Rhabditida: Steinernematidae) از شمال‌غرب ايران

Morphology, morphometric and molecular study of geographical isolates of an entomopathogenic nematode, Steinernema feltiae (Rhabditida: Steinernematidae) from north-west of Iran

با هدف مطالعه صفات ريخت‌شناختي، ريخت‌سنجي و مولكولي جدايه‌هاي نماتود بيمارگر حشرات Steinernema feltiae، هشت جدايه از شمال‌غرب ايران مورد شناسايي و بررسي قرار­گرفت. در بين جدايه ­ها تنوع ريخت­ شناختي مشاهده نگرديد ولي تنوع ريخت‌سنجي قابل توجهي رديابي و جدايه‌هاي جغرافيايي بر اساس صفات لاروهاي آلوده ­كننده در سه گروه متفاوت قرار گرفتند، گروه اول متشكل از جدايه­ هاي IRA25 و IRA30، گروه دوم شامل IRA21، IRA28، IRA34،IRA22 و IRA23 و IRA17 با بيشترين فاصله گروه سوم را تشكيل داد. گروه ­بندي بر اساس داده­ هاي ريخت­سنجي افراد نر، جدايه­ ها را در چهار گروه قرار داد. جدايه ­هاي IRA22 ، IRA23 و IRA21 يك گروه، IRA28، IRA34 و IRA25 گروه دوم و IRA30 و IRA17 هر كدام در يك گروه جداگانه قرار­گرفتند. مشابه گروه ۶­بندي حاصل از لاروهاي آلوده كننده، جدايه IRA17 به صورت جداگانه و با بيش­ترين فاصله نسبت به بقيه گروه ­ها قرار­گرفت. در بررسي الگوي PCR-RFLP ناحيه ITS-rDNA با شانزده آنزيم­ برشي اختلافي بين جدايه­ ها مشاهده نگرديد ولي بين جدايه‌هاي ايراني و جدايه Pumping اختلاف قابل ملاحظه­اي به عنوان تنوع درون گونه‌اي مشاهده گرديد. نتايج نشان داد هر چند كه الگوي PCR-RFLP ناحيه ITS-rDNA آنزيم‌هاي HinfI، MspI و MboI جهت تفكيك جدايه‌هاي مورد بررسي‌حداقل از جدايه Pumping نشانگر كارآمدي مي‌باشد اما در تفكيك جدايه‌هاي بومي فاقد كارايي بوده و لازم است روش‌هاي كارآمدتر، از جمله تجزيه و تحليل نسب شناختي مبتني بر ترادف نوكلئوتيدي ITS-rDNA يا ديگر نواحي ژنومي مناسب، مورد ارزيابي و استفاده قرار گيرد.

The study was intended to investigate the morphological, morphometric and molecular characterization of eight geographical isolates of the entomopathogenic nematode Steinernema feltiae from northwest of Iran. The results showed no detectable morphological variations, but significant morphometric variations were recorded among the isolates. Clustering based on morphometry of infective juveniles, classified the isolates in the following three separate groups: group I consists of IRA30 and IRA25; group II includes IRA21, IRA23, IRA34, IRA28 and IRA21 and group III contains of IRA17. Clustering the isolates based on the male's morphometric characters, yielded nearly similar results and four groups were constructed as follows: group I is made up of IRA22, IRA23 and IRA21; group II holds IRA25, IRA34 and IRA28; group III contains IRA30 and IRA17 constitutes group IV. No intraspecific variation was observed among PCR-RFLP patterns of the native isolates resulted from16 restriction enzymes but significant variations were recorded within the isolate Pumping by HinfI, MspI and MboI. Although these markers serve as effective tools in separating the native isolates from the exotic ones, they are unable to detect variations among native isolates. Therefore, only ITS-rDNA sequence based phylogenetic analysis can effectively clarify the intraspecific variations of S. feltiae.