نقش قدرت هاي بزرگ در تحديد مرزهاي ايران و عراق ( با تاكيد بر بريتانيا)

(The Role of Great Powers in Drawing lran-haq Tenitorial Borders (Focusing on Britain

تحديد سرحدات غربي ايران، حدود 400 سال طول كشيد و در اين موضوع، نشانه هايي از ابعاد گستره مناطق مورد اختلاف و دخالت قدرت هاي بزرگ به ويژه بريتانيا كاملاً پيداست. دخالت روسيه و بريتانيا در تعيين مرزهاي غربي ايران از اواسط قرن نوزدهم، به امضاي چندين موافقتنامه در باب تعيين مرزها ميان ايران و عثماني منجر شد و مرزهاي كنوني ايران و عراق، با اندك تغييرات، بر اساس همين عهدنامه ها تحديد شده است. در اين مقاله، سير تحولات تحديد مرزهاي ايران با عثماني و سپس عراق ـ جانشين آن ـ از انعقاد عهدنامه ارزروم (1874م.) تا عهدنامه مرزي و حسن همجواري ايران و عراق (1975م.) با توجه به نقش دو قدرت بزرگ به ويژه بريتانيا بررسي خواهد شد.

Drawing Iran's borders took almost 400 years and the reason was on one hand due to the vast extent of areas under dispute and the intervention made by the great powers particularly Britain. Since mid- 19th Century this intervention by Russia and Britain led to signing of treaties whereby Iran-Ottoman borders as well as Iran-Iraq cmTents borders were, with a slight change, established. This study considers the trend of development in establishment of Iran's borders with Ottoman and later with Iraq - it successor- from time of signing the Treaty of Erzunun in 1874 to signing of border treaty and establishment of good neighbor policy between Iran and Iraq in 1975, given the role of two great powers particularly the Britain.