بررسي تأثير استفاده از پليمر سوپر جاذب و صفحات جاذب‌ الرطوبه پلانت بك بر ميزان مصرف آب و رشد نهال تاغ به‌ منظور توليد فضاي سبز در مناطق بياباني

Effects of superabsorbent polymer and Plantbac panels on water consumption and growth in Saxaul in order to create green space in desert regions

با كاهش محدوديت منابع آبي و نيز كاهش نزولات جوي استفاده از راهكارهاي مناسب در كاهش مصرف آب براي ايجاد پوشش گياهي در عرصه‌هاي منابع طبيعي بيش از پيش مورد توجه قرار مي‌گيرد. به‌اين منظور در اين تحقيق تأثير بكارگيري برخي از مواد جاذب‌الرطوبه مثل پليمر سوپرجاذب و نيز صفحات پلانت‌بك بر روي مصرف آب و رشد نهال تاغ (Haloxylon persicum) در ايستگاه تحقيقاتي كشاورزي و منابع طبيعي استان سمنان طي سال‌هاي 1394-1392 مورد مطالعه قرار گرفت. انجام آبياري در اين مطالعه بر اساس رسيدن مكش رطوبتي خاك به فشارهاي 1، 5 و 15 بار انجام شد. مقدار مصرف آب در هر كدام از مكش‌هاي مذكور، رسيدن به ظرفيت زراعي همان خاك بود. علاوه بر تيمارهاي فوق تيمار ديم نيز در نظر گرفته شد. قبل از كاشت نهال پليمر سوپرجاذب در نسبت وزني 0/6 درصد با خاك چاله‌هاي كاشت نهال مخلوط شدند. در تيمار صفحات پلانت‌بك، اين صفحات پس از حفر چاله‌ها در ابعاد 50×60×60 سانتي‌متري در كف چاله‌ها كارگذاري و سپس خاكپوش گرديدند. به اين‌صورت تيمارهاي جاذب‌الرطوبه با احتساب شاهد (بدون هرگونه مواد‌ جاذب‌الرطوبه)، شامل تيمار پليمر سوپر‌جاذب و صفحات پلانت‌بك بودند. اجراي پروژه‌ فوق از لحاظ آماري بصورت طرح يك بار خرد شده با طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي بود كه در آن مكش‌هاي رطوبتي خاك در كرت اصلي و تيمار مواد جاذب‌الرطوبه در كرت فرعي قرار گرفتند. نتايج حاصل از تأثير توأم مكش‌هاي رطوبتي و مواد جاذب‌الرطوبه نشان داد كه ميزان مصرف آب با طولاني‌تر شدن فواصل آبياري براي رسيدن به مكش‌هاي بالاتر (منفي‌تر) سبب مي‌شود كه از مصرف آب ‌در اين مكش‌ها كاسته گردد به‌طوري‌كه در مكش رطوبتي خاك در وضعيت 5 بار مصرف آب در صفحات پلانت‌بك براي هر نهال در طول دوره رشد به 157 ليتر رسيد كه نسبت به خاك شاهد و خاك داراي پليمر در همين مكش بطور ميانگين از كاهش 33 درصدي برخوردار بود و حال آنكه در مكش 15 بار، مصرف آب در پلانت‌بك در مقايسه با متوسط شاهد و پليمر به حدود 34 درصد رسيد. همچنين از تأثير توأم مكش‌هاي رطوبتي خاك و مواد جاذب‌الرطوبه بر رشد گياه (ارتفاع و قطر يقه) نيز چنين نتيجه گرديد كه تأثير پلانت‌بك بطور معني‌داري در اكثر سطوح آبياري بر رشد تاغ بيش از تيمار شاهد و پليمر مؤثر است.

Due to the limited water resources and low rainfall, finding proper solutions to reduce the water consumption for vegetation production in natural areas has received attention more than ever before. For this purpose, this research was aimed to investigate the effects of superabsorbent polymer and Plantbac panels on the efficient use of water on Saxaul (Haloxylon persicum) growth. The study was conducted in the Agricultural and Natural Resources Research Station in Semnan province, Iran. Irrigation in this study was performed according to the soil water suction, reaching to pressures of 1.0, 5.0, and 15.0 bars. The water consumption in each of the aforementioned suctions was to reach the field capacity of the same soil. In addition to the above treatments, rainfed treatment was also considered. Before planting the seedlings, the superabsorbent polymer was mixed with the soil of seedling pits at a weight ratio of 0.6%. The Plantbac panels were placed in the bottom of the pits at dimensions of 60×60×50 cm. Therefore, treatments consisted of superabsorbent polymer and Plantbac panels. The experiment was conducted as a split plot design based on randomized complete block, in which soil water suctions levels were considered as main plot and superabsorbent polymers as subplot. The results of the combined effect of both water suctions and superabsorbent polymer showed that the water consumption at these suctions was reduced by prolonging the irrigation intervals to reach higher suctions (more negative). At a soil water suction of 5.0 bars, the water consumption for each seedling was 157 liter, showing 33% decline as compared to the soil containing polymer at the same suction. However, at a suction of 15.0 bars, water consumption in the Plantback declined to 34%. Our results clearly showed that the Plantbac panels could significantly increase the Saxaul growth in different irrigation levels more than that recorded for the control and polymer treatments.