اولويت‌هاي سياستي جهت كاهش مرگ و مير ترافيكي مبتني بر سناريو پردازي در افق ۱۴۰۴

Determining Policy Priorities to Reduce Traffic Deaths Based on Scenario Building in 1404

مرگ و مير ترافيكي يكي از چالش‌هاي اصلي نظام سلامت در ايران است و اولويت‌‌‌‌بندي سياست‌هاي اصلاحي مبتني بر ‌آينده‌نگري، از ضروريات ‌برنامه‌ريزي بلند مدت مي‌باشد. اين مقاله، با هدف تعيين اولويت‌هاي سياستي در افق 10 ساله با بهره‌گيري از سناريوهاي آينده مرگ و مير ترافيكي تدوين شده است. بدين منظور در گام اول، با مطالعه كتابخانه‌اي و مصاحبه با صاحب‌نظران، روند تاريخي مسئله بدست آمده، سپس، عوامل موثر بر مسئله، با استفاده از مدل لايه‌هاي واقعيت جوزف وروس، در سه سطح احصاء شده و به كمك روش تحليل اثرات متقابل، دسته‌بندي و تفكيك شده است. خروجي اين روش، امكان سناريوپردازي، سياست‌گذاري و ارزيابي را فراهم مي‌كند. فرايند سناريوپردازي با سه عدم قطعيت اصلي در سه سطح شامل، نظام ارزشي و گفتماني (سطح جهان‌بيني)، قوانين (سطح ساختارها) و شرايط اقتصادي (سطح روندها)، منجر به شكل‌گيري هشت فضاي سناريويي اصلي شد كه مبتني بر نظر خبرگان از ميان اين سناريوها، 4 سناريوي باورپذير انتخاب شدند. سپس، سياست‌هاي كاهش مرگ و مير ترافيكي بر اساس اسناد بالادستي و ماتريس‌هادون، تدوين شدند و به محك سناريوهاي منتخب گذاشته شدند. فرايند ارزيابي، با در نظر گرفتن سه معيار اصلي شامل عدالت اجتماعي، محدوديت‌هاي مالي و تقدم پيشگيري بر درمان، صورت گرفت. در نهايت، سياست آموزش و فرهنگ‌سازي (اولويت اول)، تشديد قوانين تنبيهي و جرائم و وضع قوانين تشويقي (اولويت دوم) و افزايش نظارت و كنترل پليس با مشاركت حداكثري مردم (اولويت سوم)، بعنوان سياست‌هاي پايدار جهت كاهش مرگ و مير ترافيكي، تعيين شدند.

The purpose of this paper is to determine policy priorities in order to reduce traffic deaths in a 10-year vision by concerning traffic deaths scenarios. In this regard, the methods of foresight are used to make policy intelligently and effectively. Therefore in the first step, the historical process is achieved by literature review and interviews with experts. Then, by futures studies methods, factors affecting the traffic deaths issue based on expert opinion has been recognized by using the Joseph Voros model in three levels of events and trends, structures and worldview, and then classified and categorized by cross impact analysis (CIA) method. The outputs of this method are the driving factors, political factors and indicators that policy making and evaluation will be provided by these possible scenarios. The scenario building with three main uncertainties in three levels including the value and discourses, rules and economic conditions, led to the formation of eight main scenario space that among these scenarios, 4 plausible scenarios were selected based on the expert opinions. Then, policies to reduce traffic deaths were formulated based on experts' opinions and according to the overall health policies and Hadun matrix, and were examined by selected scenarios. Assessment process was performed by taking into account three main criteria of social justice, financial constraints and priority of prevention over treatment and finally, the policy of education and cultural policies (first priority), strengthening the punitive laws (second priority) and increasing the police surveillance and control with maximum participation of citizenship (third priority) were selected as sustainable policies to reduce traffic death.