«يادداشت تحقيقاتي» افزايش آبگذري سرريزهاي آزاد با قوس دار كردن و ازدياد طول موثر تاج

طول موثر سرريزها يكي از پارامترهاي موثر در آبگذري آنها بوده و هر چه بيشتر باشد، هد آب روي سرريز و به دنبال آن ارتفاع سد كاهش مي يابد. از طرفي افزايش مستقيم طول سرريز، موجب ازدياد حجم حفاري ها و همچنين پهناي تندآب شده و هزينه هاي طرح را افزايش مي دهد. افزايش طول سرريز در يك فضاي محدود راهكاري براي كاهش هزينه ها مي باشد كه سرريزهاي تاج قوسي نمونه اي از اين نوع مي باشد. در مقاله حاضر به كمك يك مدل آزمايشگاهي، آبگذري يك سرريز (اوجي) تاج مستقيم و آبگذري يك سرريز با طرحي جديد و با تاج قوسي كه هر دو در تندآبي با پهنايي يكسان قرار داشتند، اندازه گيري شده است. از مقايسه نتايج مشخص شد كه محدوده ضرايب آبگذري سرريز قوسي طراحي شده مشابه سرريز مستقيم بوده و كاهش قابل ملاحظه اي ندارد. اين در صورتي است كه طول سرريز قوسي و در نتيجه آبگذري آن بيشتر مي باشد. به اين شكل طراحان مي توانند با قوسي كردن سرريزهاي مستقيم ظرفيت آبگذري آن را در پهناي ثابتي از تندآب افزايش دهند. البته بايد توجه داشت كه تبديل از مقطع قوسي به مقطع تندآب و شكل ديوارهاي هدايت بايد به صورتي طراحي شود كه موج هاي ضربه اي و اختلال در جريان رخ ندهد.

The effective length of spillway is an important factor in increasing its discharge capacity and consequently decreasing the head over the spillway crest and the dam height. On the other hand, increasing the straight crest length increases the chute width and volume of excavations. Increasing the effective length of the spillway in a limited width is a method to reduce the construction costs. Curved crest spillway is an example of such methods. In the present work, discharge coefficient of a curved crest ogee spillway is compared with a straight one, both with the same chute width in a physical model. Results showed that the discharge coefficient of the curved ogee crest is similar to the straight one. Therefore, discharge capacity of the curved ogee was more than the straight one due to its longer length. Based on the results of the present work, designers can increase the discharge capacity of ogee spillways by bending them in a constant chute width. It should be noticed that the transition between the curved ogee and the chute and also the upstream guide walls should be designed so that these transitions make no disturbance and shockwave.