بررسي تركيبات اسانس پونه (.Mentha longifolia L) منبع غني از پولگون در پنج رويشگاه استان فارس

Chemical Composition Essential Oil of Hors Mint (Mentha longifolia) as a Rich Source of Pulegone From Five Wild Habitats of Fars Province

پونه (Mentha longifolia syn. Mentha sylvestris)گياه دارويي و معطر ارزشمند متعلق به خانواده نعناعيان مي‌باشد. اين گياه به‌ صورت سنتي به‌ عنوان محرك، مقوي، ضداسپاسم، ضدنفخ، منقبض‌كننده كيسه صفرا، آرام‌بخش و مطبوع درايران مصرف مي‌شود.هدف از اين مطالعه بررسي ميزان و اجزاي تشكيل‌دهنده اسانس پيكررويشي پونه در پنج رويشگاه آن در استان فارس بود.پيكررويشي پونه‌ها در مرحله گلدهي كامل از رويشگاه طبيعي آن‌ها جمع‌آوري و در سايه خشك شدند. نمونه‌هاي خشك شده به روش تقطير با آب توسط دستگاه كلونجر اسانس‌گيري شدند. اجزاي تشكيل‌دهنده اسانس‌ها با استفاده از دستگاه GC و GC/MS شناسايي شدند. نتايج نشان داد كه بيشترين و كمترين بازده اسانس به‌ترتيب از اكوتيپ‌هاي مرودشت (5/5 درصد) و لارستان (1/17 درصد) بدست آمد. در مجموع به‌ترتيب 33، 32، 26، 27 و 28 تركيب در اسانس اكوتيپ‌هاي سپيدان، آبشار مارگون، جهرم، لارستان و مرودشت شناسايي شد. به‌طوركلي منوترپن‌هاي اكسيژنه فراوان‌ترين دسته تركيبات موجود در اسانس اكوتيپ‌هاي مورد مطالعه بود. تركيبات عمده اسانس اكوتيپ‌ها شامل پولگون (25/36 – 53/44 درصد)، پيپريتنون (4/93 - 43/9 درصد)، 1 و 8 سينئول (1/1 - 13/33 درصد)، پيپريتنون اكسيد (1/06 - 19/33 درصد) و منتون (0/98 - 10/28 درصد) بودند. با توجه به ارزش دارويي پولگون، در اين تحقيق اسانس گياه فوق داراي درصد بالايي از اين تركيب بود و مي‌توان نتيجه گرفت كه پونه استان فارس منبع غني از پولگون مي‌باشد. بهترين اكوتيپ‌ها براي حصول بيشترين ميزان اسانس و پولگون به ترتيب اكوتيپ‌هاي مرودشت وآبشار مارگون مي‌باشند.

Background and Objectives Horse Mint (Mentha longifolia synMentha sylvestris) is a valuable medicinal and aromatic plant belonging to Lamiaceae family. This plant has been used traditionally as stimulative, tonic, antispasm, antiflatulence, gall bladderastringent and mild soothing in Iran. The aim of this study was to evaluate the essential oils content and composition of Mentha longifolia L. from five wild habitats of Fars province. Materials and methods The aerial parts of Mentha longifolia L. at flowering stage were collected from the wild habitats of these plants and dried in shadow. The air-dried aerial parts of samples were subjected to hydrodistillation method, using Clevenger apparatus. The constituents of essential oils were determined by GC and GC/MS. Results The results showed that the highest and lowest oil content were obtained from Marvdasht (5.5%) and Larestan (1.17 %) ecotypes, respectively. In total, 33, 32, 26, 27 and 28 components were identified and quantified in the oil samples of Sepidan, Waterfall Margoon, Jahrum, Larestan and Marodasht ecotypes, respectively. In general, essential oils were characterized by high amounts of oxygenated monoterpene compounds. The major components were pulegone (25.36-53.44 %), piperitenone (4.93-43.9 %), 1, 8-cineole (1.1-13.33 %), piperitenone oxid (1.06-19.33 %) and menthone (0/98-10/28 %). Discussion According to the medicinal value of pulegone, in this research the horse mint oil had high percentage of this compound and can be concluded that the plant from Fars provience is a rich source of pulegone. For obtaining the highest oil content and pulegone, the best ecotypes were Marvdasht and Waterfall Margoon, respectively.