واكاوي نسبت هويتِ سرزميني و عناصر مشروعيت‌بخش اجتماعي در انديشه صفويان

An Analysis of the Relationship between the Territorial Identity and the Social Legitimisation Elements in the Safavid Thought

اين مقاله درباره «هويت سرزميني در جايگاه يكي از مؤلفه‌هاي هويتي ايرانيان» بحث مي‌كند؛ از اين‌رو، وزن و جايگاه سرزمين در منظومه‌ فكري و هستي اجتماعي انسان از يك‌سو نقش و اهميت سرزمين در هستي اجتماعي و هويت جمعي ايرانيان از ديگر سو بررسي مي‌شود. سخن درباره انديشه سياسي صفويان و عناصر اين انديشه و چگونگي به خدمت‌گيري و سازگاري اين عناصر براي احيا و تقويت يكي از مؤلفه‌هاي هويتي ايرانيان (سرزمين)؛ هم‌چنين چگونگي بهره‌برداري صفويان از كاركرد اين عناصر براي مشروعيت‌بخشي به حاكميت خود، جنبه ديگري از مباحث اين مقاله است. رويكرد اين مقاله به هويت، نه سراپا، ايستا و بدون تغيير و نه سيال است كه نتايج آنها به ترتيب به سنگوارگي هويتي و پديده‌اي برساخته گفتمان و قدرت بينجامد؛ بلكه هويت در اين رويكرد از يك سو به پايداري و رسوب‌يافتگي بعضي از عناصر و ويژگي‌ها در فرهنگ ملت‌ها و از سوي ديگر به پويايي و تحول آنها باور دارد.

This paper discusses "territorial identity as one of the components of Iranian identity"; therefore, the weight and position of the land in the intellectual system and the social existence of human on the one hand, and the role and importance of the land in the social being and the collective identity of Iranians, are examined from the other side. The idea is about the political thought of the Safavids and the elements of this thought and how to employ and adapt these elements to revive and strengthen one of the components of the identity of Iranians (land), as well as how the Safavids exploited the function of these elements to legitimize their state, is another aspect of the discussion of this article. The approach of the article to identity, is not fully static and unchanged and not fluid, whose results lead to the identity-fossilization or identity as the phenomenon of discourse and power, respectively, but this approach to the identity, believes in the persistence and establishment of some elements and characteristics in culture of nations, and on the other hand, believes in their dynamism and transformation.