بررسي رابطه بين حمايت اجتماعي و پايبندي به مذهب با اضطراب مرگ در سالمندان

Death Anxiety and Its Relationship with Social Support and Adherence to Religion in the Elderly

اهداف سالمندی فرایندی زیستی است كه تمام موجودات زنده ازجمله انسان آن را تجربه می‌كنند. از موضوعات مهم در این دوره، نزدیكی زمانی با مرگ و اضطراب ناشی از آن است. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مؤلفه‌های حمایت اجتماعی و پایبندی به مذهب با اضطراب مرگ در سالمندان زن و مرد، باتوجه‌به وضعیت تأهل بود. مواد و روش ها در این پژوهش از روش همبستگی و علّی مقایسه‌ای استفاده شد. در این پژوهش 376 نفر نمونه شامل 190 نفر زن و 186 نفر مرد (مجرد و متأهل)  بررسی شدند. نمونه‌ها از بین شهروندان با مدرك دیپلم و دامنه سنی 60 تا 75 سال از مناطق 2، 3، 5، 6 و 22 شهر تهران كه مقیم آسایشگاه نبودند، به‌صورت دردسترس انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از مقیاس‌های اضطراب مرگ (فرم 27 سؤالی) و حمایت اجتماعی (فرم 19 سؤالی) و نگرش‌های مذهبی (فرم 26سؤالی) استفاده شد. داده‌ها با روش تحلیل واریانس یك‌طرفه و آزمون پیرسون و با استفاده از نسخه 21 نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها نتایج محاسبه همبستگی نشان داد از چهار مؤلفه حمایت اجتماعی، بین دو مؤلفه اضطرب مرگ یعنی ترس از عواقب مردن و (P<0/05) ترس از مرگ توسط دیگران (P<0/05) با اضطراب مرگ كلی (P<0/01) رابطه معنادار مثبت وجود دارد. علاوه‌براین بین پایبندی به مذهب با اضطراب مرگ، صرفاً بین مؤلفه اعتقادی با مؤلفه ترس از عواقب مُردن رابطه معنادار مثبت وجود دارد (P<0/01). همچنین نتایج تحلیل واریانس نشان داد در میان مردان مجرد و متأهل درزمینه اضطراب مرگ تفاوت معناداری وجود دارد؛ به‌طوری‌كه مردان مجرد اضطراب مرگ بیشتری را تجربه می‌كنند (P<0/01). همچنین میانگین نمره‌های اضطراب مرگ در زنان بیشتر از مردان است (P<0/01)؛ اما بین میزان اضطراب مرگ زنان مجرد و متأهل تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری افزایش تعامل اجتماعی، تقویت پایبندی به مذهب و متأهل‌بودن موجب كاهش اضطراب مرگ می‌شود كه عاملی شایع و مختل‌كننده بهداشت روانی سالمندان به‌ویژه زنان سالمند است.

Objectives  Aging is a biological process, experienced by all living things, including humans. The most important factor in this period is the death anxiety. This study aimed to determine death anxiety and its relationship with social support and adherence to religion in unmarried and married men and women. Methods & Materials In this study, causal-comparative and correlation methods were used. The study was conducted on 376 people; 190 men and 186 women (married and unmarried). The participants were selected from high school graduates from districts 2, 3, 5, 6, and 22. They were 60 and 75 years, and selected by using convenience sampling. Death anxiety scales 27-item form, 19-item form for social support questionnaire and 26-item form for religious attitudes were used to measure study variables. Data were analyzed by 1-way ANOVA and the Pearson tests using the SPSS 21. Results The results of correlation analysis indicated significant and direct relationship between social support and the fear of dying (P <0.05) and fear of death by others (P <0.05), as well as with the overall death anxiety (P <0.01). With regard to the relationship between adherence to religion and death anxiety components, only the relationship between faith and fear of the consequences of dying was significant (P <0.01). The analysis of variance indicated a significant difference between unmarried and married men with regard to death anxiety. Unmarried men experienced more death anxiety (P <0.01). The average death anxiety scores among women was more than that among men (P <0.01), but there was no significant difference between unmarried and married women with regard to death anxiety.  Conclusion Increased social interaction, adherence to religion and marriage can decrease death anxiety and improve the mental health of the elderly, especially elderly women.