بررسي وضعيت فقر در خانوارهاي روستايي ايران طي پنج برنامه توسعه اقتصادي ايران: 1392-1368

The Study of Poverty in Iranיי s Rural Regions in Five Economic Development Plans: 1989-2013

فقر به مثابه يك پديده نامطلوب اقتصادي-اجتماعي محسوب مي شود و مهم‌ترين علل آن توزيع ناعادلانه درآمد در بين افراد در جامعه است. يكي از وظايف دولت ها آن است كه با سياست هاي مناسب جهت رفع فقر و كاهش نابرابري اقدام نمايند. اولين گام در جهت فقر زدايي، سنجش ميزان فقر در سطح كشور مي باشد. در اين راستا با استفاده از داده هاي هزينه و درآمد خانوار هاي روستايي كه توسط مركز آمار ايران همه ساله منتشر مي شود، ابتدا خط فقر را طي سال هاي 1392-1368 كه پنج برنامه توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور به اجرا درآمده است با استفاده از هشت گروه كالايي، به روش سيستم مخارج خطي (LES) و با استفاده از نظريه حداقل عادات نسبي (HLES) محاسبه شد. سپس با استفاده از شاخص هاي سنجش فقر، وضعيت فقر در مناطق روستايي موردمطالعه قرار گرفت. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه طي سال هاي مورد مطالعه، گرچه خط فقر در خانوارهاي روستايي ايران داراي رشد متوسط 21.3 درصد بوده است، ليكن ميزان و اندازه فقر در روستاها روند نزولي داشته است و شكاف فقر و شدت آن كاهش يافته است؛ بنابراين، عملكرد دولت در كاهش فقر نسبي طي پنج برنامه توسعه اقتصادي نسبتاً موفقيت آميز بوده است.

Poverty is an undesirable economic and social phenomenon and one of the important causes of poverty is unfair distribution of income amongst the people. The governments should adopt suitable policies for eradication of poverty in the society. In this study, the poverty line of Iranʹs rural households is estimated by the theory of relative habit of formation of linear expenditure system (RHLES) and by using data of householdʹs expenditure for 8 commodity groups over the periods of 1989-2013. Then, the position of poverty in rural regions is calculated by the indicators of headcount ratio, poverty gap and Foster, Greer and Thorbecke (FGT). The results of the study show that although the poverty line (minimum subsistence quantity) in Iranʹs rural households has had an average growth of about 21.3 percent, the value of poverty indices are reduced during the five economic development plans. Thus, we may conclude that the government policies for the reduction of relative poverty in rural regions have been successful.