(تعيين سطح بهينه كاربري اراضي و عمليات بيولوژيك براي كاهش فرسايش و رسوب (مطالعه موردي: حوزه آبخيز سقزچي استان اردبيل

Determination of optimum level of land use and biological measures to reduce erosion and sediment (case study: watershed saqqezchi, ardebil province)

امروزه فرسايش خاك، يكي از بزرگ‌ترين مشكلات كشورهاي جهان به‌خصوص ايران مي‌باشد. خطرات و عوارض ناشي از فرسايش در حوزه‌هاي آبخيز، از عمده‌ترين مشكلات و مسائلي است كه به‌طور همه جانبه تعادل اكولوژيك آبخيز‌ها را تحت تأثير قرار داده است. هدف اصلي اين تحقيق، تعيين سطح بهينه كاربري اراضي به‌منظور كاهش ميزان فرسايش و بالا بردن درآمد ساكنين حوزه آبخيز سقزچي واقع در استان اردبيل بود. براي اين كار، مدل برنامه‌ريزي خطي براي سه وضعيت كنوني كاربري‌ها، كاربري استاندارد و كاربري استاندارد با اعمال عمليات بيولوژيك مطابق با اصول و معيارهاي علمي مورد استفاده قرار گرفت. نتايج نشان داد كه سطح كاربري‌هاي فعلي براي كاهش ميزان فرسايش و افزايش درآمد ساكنين حوضه مناسب نبوده و در شرايط بهينه بايد تغيير كند. در شرايط بهينه سطوح اراضي باغي از ۱۳۲/۲۹ هكتار به ۱۹۰۲/۸۳هكتار (۱۴۳۸/۴ درصد افزايش)، مرتعي بدون تغيير، كشت آبي از ۳۱۹/۹۴ هكتار به ۵۷/۶ هكتار (۸۱/۹۹ درصد كاهش) و سطح اراضي كشت ديم نيز از 1549 هكتار به ۴۰/۸ هكتار (۹۷/۳۶ درصد كاهش) تغيير مي‌يابد. علاوه بر اين، نتايج نشان داد كه با بهينه‌سازي كاربري اراضي، در شرايط فعلي ميزان فرسايش خاك و سوددهي كل حوضه به‌ترتيب ۰/۰۷ درصد كاهش و 7/7 درصد افزايش، در شرايط استاندارد كاربري‌ها به‌ترتيب ۳/۷۲ درصد كاهش و 7/7 درصد افزايش و در شرايط استاندارد با اعمال عمليات بيولوژيك كاربري‌ها، ميزان فرسايش خاك و سوددهي كل حوضه به‌ترتيب ۵/۴۸ درصد كاهش و ۳۰/۶۵ درصد افزايش مي‌يابد

Nowadays, Soil erosion is one of the largest problems of the world, particularly in Iran. side effects and dangers of this phenomenon within the watershed field is the main problem that affected the overall ecological balance of the basin. The main objective of this study was to determine the optimal level land use for reducing erosion and enhance stakeholders income at Saghezchi watershed is located in the Ardebil. For this aim, linear programming model for three different options include current situation land uses, standard land use and standard conditions with biological measures land use in accordance with scientific principles and criteria were used. The results showed that the current land use level to reduce erosion and increase the income of residents is not suitable and in optimal conditions must be changed. in optimal conditions the garden lands level from 132.29 hectare to 1902.83 hectare (1438.4 % increased), rangeland level without change, irrigated land surface from 319.94 hectare to 57.6 (81.99% decrease) and rainfed cultivation is also from 1549 hectare to 40.8 hectare (97.36% decrease) was changed. In addition, the results showed that land use optimization in the current situation, The ratio of soil erosion and total profitability, 0.07% decrease and 7.7% increase respectively, at the standard conditions land use 3.72% decrease, 7.7% increase respectively and at the standard conditions with biological measures land use, The ratio of soil erosion and total profitability, 5.48% decrease and 30.65% is increased respectively.