بررسي نگرش و دانش محيط‌زيستي دانش‌آموزان پايه ششم، هفتم و هشتم در محيط‌هاي شهري و روستايي (مطالعه موردي: قزوين)

Surveying Environmental Knowledge and Attitude of Sixth, Seventh and Eighth Grade Students in Rural and Urban Area (Case Study: Qazvin City)

تخريب محيط‌زيست، از بين رفتن روزافزون منابع طبيعي و روند فزآينده آلودگي‌هاي گوناگون محيطي حاكي از وضعيت بحراني محيط‌زيست جهان است. آنچه كه آتش اين بحران را شعله‌ور مي‌كند، عدم آگاهي نوع بشر نسبت به اهميت محيط‌زيست است. كودكان و نوجوانان، سرمايه‌هاي اصلي يك جامعه ­اند. ميزان توجه مسئولين جامعه در ارتقا سطح دانش و نگرش محيط‌زيستي اين گروه مي‌تواند مبناي تخمين پيشرفت و توسعه محيط‌زيستي آتي جامعه در زمينه‌هاي گوناگون باشد. اين پژوهش با رويكرد تعيين پارامترهاي فردي و اقتصادي- اجتماعي موثر بر نگرش و دانش محيط‌زيستي دانش‌آموزان شهري و روستايي پايه ششم، هفتم و هشتم انجام شد. جامعه آماري اين تحقيق شامل كليه دانش‌آموزان اين گروه سني در دو ناحيه آموزش و پرورش شهر قزوين و روستاهاي تحت پوشش اين دو ناحيه بود. با استفاده از روش تصادفي طبقه‌بندي شده و به كمك پرسشنامه 721 دانش‌آموز مورد آزمون قرار گرفتند. داده‌هاي جمع‌آوري شده، توسط نرم‌افزار SPSS و با آزمون‌هاي آناليز واريانس يك‌طرفه و نيز آزمون t مورد تجزيه و تحليل واقع شده و نتايج حاصل از آن بيانگر وجود تفاوتي معنادار بين سطح دانش محيط‌زيستي دانش‌آموزان شهري و روستايي و عدم وجود تفاوتي معنادار بين نگرش محيط‌زيستي دانش‌آموزان دو جامعه خرد آماري بود. از بين 16 پارامتر مختلف فردي و اقتصادي - اجتماعي مورد آزمون، دو فاكتور جنسيت و نوع مدرسه دانش‌آموزان در هر دو جامعه شهري و روستايي بر نگرش و دانش محيط‌زيستي دانش‌آموزان مؤثر بوده و تاثير ساير پارامترها در دو جامعه شهري و روستايي متفاوت و برخي از پارامترها نيز فاقد اثر بودند. نتايج مي‌تواند در تصميم‌گيري‌هاي آتي جهت ارتقا ميزان سطح دانش و نگرش محيط‌زيستي دانش‌آموزان بكار گرفته شود.

Environmental degradation, increasing loss of natural resources and growing trend of various environmental pollution shows the critical status of environment. Lack of human awareness about the importance of environment makes this situation more critical. Children and teens are the major capital of a community. The attention rate of the officials in upgrading the level of environmental knowledge of this group could be a basis to estimate the environmental progress in different fields. This research was done by determining the effective socio- economic and individual parameters on the level of environmental knowledge and attitude of urban and rural secondary school students. Statistical society of this study was all sixth, seventh and eighth grade students of two educational regions of Qazvin and villages which were covered by these two educational regions. Using stratified random sampling, 721 students were tested by the questionnaire. Collected data were analyzed by SPSS using ANOVA and T test. The results showed significant differences between urban and rural student’s environmental knowledge and no significant difference between urban and rural students’ environmental attitude. From 16 different individual and socio-economic parameters which were tested in this research; gender and type of school were effective on both environmental knowledge and attitude of urban and rural communities while the effects of the other parameters were different between these two communities and some other parameters had no effects. The results of this research could be useful in future decision making to increase environmental knowledge and attitude of the students.