پديد آورندگان :
نجبائي، آيدا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري , قاجارسپانلو، مهدي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده علوم زراعي - گروه علوم خاك , بهمنيار، محمدعلي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده علوم زارعي - گروه علوم خاك
كليدواژه :
خطرات بهداشتي , سبزيجات , خاك آلوده , نيترات سرب , نيترات كروم
چكيده فارسي :
به منظور بررسي تاثير مقادير مختلف سرب و كروم موجود در آب آبياري بر تجمع آنها در خاك و جذب گياهي (در شاهي و جعفري)، آزمايشي در گلدان هايي با ارتفاع 22 و قطر 28 سانتي متر، به صورت فاكتوريل در قالب كاملا تصادفي، در 3 تكرار و 16 تيمار و بافت خاك لومي در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري در سال 1390 اجرا گرديد. تيمارها شامل چهار سطح سرب در آب (0، 500، 1000، 1500 ميلي گرم در ليتر از منبع نيترات سرب) و چهار سطح كروم در آب (0، 100، 200، 400 ميلي گرم در ليتر از منبع نيترات كروم) به صورت مجزا از هر تيمار و تلفيقي از هر دو تيمار در نظر گرفته شد. نتايج همبستگي نشان داد كاربرد مقادير مختلف سرب و كروم بر ميزان سرب و كروم كل و قابل جذب خاك تاثير معني دار داشت. افزايش مقدار سرب باعث كاهش مقدار كروم در لايه سطحي و افزايش ميزان سرب كل و سرب قابل جذب خاك تحت كشت شاهي و جعفري شد و همچنين با افزايش مقدار كروم در آب آبياري و كاهش مقدار سرب در تيمارهاي تلفيقي، مقدار كروم كل و قابل جذب افزايش يافت. همچنين نتايج نشان داد كه با افزايش غلظت سرب در آب تا حد 1000 ميلي گرم در ليتر و بالا رفتن سطح آلودگي خاك ، مقدار سرب در بخش هوايي در مقايسه با شاهد افزايش يافت. در سطوح بالاتر آلودگي مقدار سرب و كروم مقدار آنها در بخش هوايي كاهش يافت. اين نتيجه در مورد مقدار سرب به احتمال زياد به اين دليل است كه با افزايش مقدار سرب در بخش زيرزميني، اين عنصر به صورت تركيبات نامحلول در ريشه رسوب كرده و به بخش هوايي منتقل نشده است. اما در مورد كروم، به دليل باقي ماندن آن در جايگاه هاي تبادلي كاتيوني و تمايل به هيدروليز و جذب سطحي شدن، غير متحرك مي گردد. پيوند كروم به گروه هاي هيدروكسي در ديواره سلول هاي ريشه، از جابجايي اين فرم يوني به اندام هاي هوايي ممانعت مي كند. بيشترين سرب تجمع يافته در اندام هوايي سبزيجات نيز در تيمار 1000 ميلي گرم در ليتر سرب و بيشترين كروم تجمع يافته در اندام هوايي سبزيجات نيز در تيمار 400 ميلي گرم در ليتر كروم اتفاق افتاد. بديهي است كه خطرات بهداشتي قابل توجهي در استفاده از آبهاي آلوده براي آبياري مزارع سبزي و باغ‌هاي ميوه وجود دارد و محصولات به‌دست آمده از اين مزارع معضلي را ايجاد كرده كه به گفته متخصصان حوزه سلامت فاجعه است.
چكيده لاتين :
In order to investigate the effect of different amounts of lead and chromium accumulation in soils and vegetables (cress and parsley), an experiment was conducted in pots in the research greenhouse of Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, in 2011. The pots had a height of 22 cm and diameter of 28 cm, filled with loamy soil. The experiment had factorial arrangements based on randomized complete block design with three replications and sixteen treatments. Treatments consisted of four levels of lead in irrigation water (0, 500, 1000, 1500 mg l-1 of lead nitrate source (and four levels of chromium (0, 100, 200, 400 mg l-1 of chromium nitrate source), while treatments were studied as separate and combined. The correlation result showed that the application of different amounts of lead and chromium in water had significant effect on total and available concentration of lead and chromium in the soil. Increasing the amount of lead in irrigation water decreased the amount of chromium in surface soil and increased the amount of total and available lead in cress and parsley soil. Also, with increase in the amount of chromium in irrigation water and decrease in the amount of lead in combined treatments, the amount of total and available chromium increased. The result showed that with increasing the soil contamination by using a solution having 1000 mg l-1 Pb, lead concentration increased in shoot compared to the control and, at higher levels of contamination, lead concentration decreased in root. The reason might be the explained by saying that with increase in roots lead content, most probably, it deposited in root as insoluble compounds and did not transmit to the shoot. However, in the case of chromium, it is immobile due to remaining in the cation exchange sites and its tendency for hydrolysis and absorption. The chromium bond to hydroxyl groups on the roots cell walls prevents movement of this ionic form to shoots. The highest accumulated lead in vegetables shoot was in 1000 mg l-1 lead treatment and the highest accumulation of chromium in the studied vegetable shoots was in 400 mg l-1 chromium treatment. It is obvious that there are significant health risks in use of polluted water for irrigation of vegetable fields and fruit gardens. Contamination of these products has caused a dilemma that, according to health professionals, is a catastrophe.
