ارزيابي و مقايسه اقتصادي سامانه‌هاي آبياري باراني و قطره‌اي در زراعت سيب‌زميني در استان همدان

Economic Evaluation and Comparison of Sprinkler and Drip Irrigation Systems in Potato Cultivation in Hamedan Province

روشهاي نوين آبياري آب­ اندوز مي توانند باعث افزايش كارايي مصرف اب و بازده اقتصادي شوند. در اين مطالعه اثر دو روش ابياري و چهار آرايش كاشت مختلف بر روي عملكرد و بازده اقتصادي در زراعت سيب زميني ارزيابي شد. بدين منظور آزمايشي به صورت كرت خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي اكباتان در همدان به مدت سه سال (93-1391) انجام گرديد. آزمايش شامل دو فاكتور اصلي آبياري باراني و قطره اي، و چهار فاكتور فرعي آرايش كاشت بودند. تحليل اقتصادي تيمارها با استفاده از معيارهاي نسبت منفعت - هزينه، نرخ بازده داخلي، و معادل يكنواخت سود خالص ساليانه انجام شد. نتايج نشان داد كه روش كاشت مرسوم در آبياري قطره­اي، تيمار برتر اقتصادي بود. براي تيمار برتر نسبت منفعت – هزينه برابر ۱/۴۸، نرخ بازده داخلي برابر ۲۸۷/۴۹ درصد و سود خالص معادل يكنواخت ساليانه آن برابر ۷۹/۱ ميليون ريال در هكتار برآورد شد. تاثير آرايش كاشت در روش آبياري باراني قابل توجه بود، بطوريكه نرخ بازده داخلي و معادل يكنواخت ساليانه تيمارهاي آرايش كاشت بيش از دو برابر بازده اقتصادي روش كاشت مرسوم بود. تيمار فاصله كاشت 60 سانتي متر در آبياري باراني بالاترين بازده اقتصادي را داشت.

Innovative irrigation practices can enhance water consumption efficiency and economic returns. In this study, the effect of two irrigation methods and four different planting patterns on the yield and economic returns of potato crop were evaluated. For this purpose, an experiment was conducted in Ekbatana Agricultural Research Station in Hamedan for three years (2013-15), using a split plot randomized complete block design. The treatments included two main factors, sprinkler and drip irrigation, and four planting pattern in subplots. Economic analysis of the treatments was conducted by using Benefit-Cost Ratio (BCR), Internal Rate of Return (IRR), and Equivalent Uniform Annual Net Profit (EUANP) criteria. The results showed that the conventional planting in drip irrigation method was economically the superior treatment. For superior treatment, the calculated BCR was 1.48, with IRR of 287.49% and EUANP of 79.1 million Rials/ha. The impact of planting pattern in sprinkler irrigation method on economic return of the treatments was remarkable, such that the IRR and EUANP of all sprinkler treatments were more than double the conventional planting. The planting pattern with 60 cm distance in sprinkler irrigation method had the highest economic return.