ساختار موسيقايي قصيده ي «فلسفه الحياه» بر پايه مكتب فرماليسم

البنيه الايقاعيه لقصيده: «فلسفه الحياه» بنا علي الشكلانيه

رويكردهاي متن محور در بررسي متن ادبي در قرن بيستم تحت تاثير ديدگاه هاي مبتني بر زبانشناسي شكل گرفتند. در اين ميان زبانشناسان روس و مكتب فرماليسم روسي در تحوّل نقد ادبي قرن بيستم سهم به سزايي داشتند. به گونه اي كه در تحليل متن ادبي معتقد بودند كه تمام چيزهاي ارزشمند يك اثر در خودش نهفته است و عواملي مانند ظرف تاريخي ، ساخت اثر يا هدف از آن و زندگي شاعر در درجات بعدي اهمّيّت قرار دارد. فرماليسم در ادبيّات ملل گوناگون به خصوص ادبيّات روسي با ظهور بزرگاني چون ياكوبسن ، شكلو فسكي و... جلوه گر است و در ادبيّات عرب وامدار تلاش هاي لفظ محور بزرگاني چون جاحظ و قدامه بن جعفر و عبدالقاهر جرجاني است و نشانه هاي آن در ادبيّات معاصر عرب در آثا ر بزرگاني چون امين نخله ، صلاح عبدالصَّبور و... قابل مشاهده است. ايليا ابوماضي نيز، از جمله شاعراني است كه به ارتباط بين لفظ و معنا اهمّيّت مي دهد. بررسي فرماليستي قصيده ي « فلسفه الحياه » ـ اثر اين شاعر نامدارـ ازجنبه ي موسيقي كه سهم عمده اي را در فرايند برجسته سازي اين قصيده بر عهده دارد ، نشان از ارتباط داشتن شكل با محتواي اين قصيده دارد ؛ زيرا قصيده از ساختاري منسجم و يكپارچه برخوردار است. ايليا نه تنها در شعر، آهنگ حاصل از وزن عروضي به وجود آورده است ؛ بلكه توانسته است حالاتي ملايم توام با آرامش و تفكّر را كه با موضوع شعر مرتبط است ، ايجاد نمايد و با ايجاد اين تناسب باعث برجسته سازي اين قصيده گردد.