ارزيابي كمّي عملكرد ايستگاه پمپاژ آب كشاورزي به روش تحليل پوششي داده‌ها (بررسي موردي: ايستگاه پمپاژ اصلي سبيلي استان خوزستان)

(Quantitative evaluation of agricultural water pumping station with data envelopment analysis method (Case study: Sabili main pumping station in Khuzestan province

افزايش كارايي ايستگاه‌هاي پمپاژ آب كشاورزي،‏ به دليل سهم بالا در مصرف انرژي و هزينه،‏ مهم است. تاكنون در ارزيابي شبكه‌هاي آبياري و زهكشي،‏ عملكرد ايستگاه‌هاي پمپاژ ناديده گرفته شده است،‏ در حالي كه هر اختلالي در ايستگاه پمپاژ،‏ سبب اختلال در آبگيري و در نتيجه عملكرد شبكه خواهد شد. از آنجا كه،‏ روش ارزيابي مشخصي براي اين تأسيسات وجود ندارد،‏ در اين پژوهش روش‌ ارزيابي كمّي تحليل پوششي داده‌ها براي آنها معرفي و پيشنهاد شده است. در اين راستا،‏ پس از معرفي روش و ارائه مدل‌هاي آن،‏ كارايي زماني ايستگاه پمپاژ اصلي سبيلي در سال‌هاي 1380 تا 1389،‏ با نرم‌افزار DEAP2 محاسبه شده است. در اين روش،‏ با معرفي شاخص‌هاي ارزيابي عملكرد،‏ كارايي متوسط ايستگاه سبيلي،‏ 69 درصد به دست آمد. همچنين بالاترين كارايي برابر 100 درصد در سال‌هاي 1380،‏ 1381 و 1389 و كمترين كارايي برابر 21 درصد در سال 1388،‏ محاسبه شد. عمده اين ناكارايي،‏ به دليل هزينه بالاي برق مصرفي است،‏ كه با توجه به آن در برنامه‌ريزي و اقدامات كاهش مصرف انرژي،‏ مي‌توان به حداكثر پتانسيل كارايي در بهره‌برداري سيستم پمپاژ رسيد.

Increasing the efficiency of the agricultural water pumping stations is important because of the high percent of cost and energy consumption. The performance of pumping stations in the evaluation of irrigation and drainage networks has been ignored up to now, whereas any impairment in pumping station will cause the destruction on priming and thereupon disruption of network performance. Since, there is not specific assessment for pumps' performance, therefore, in this study, a quantitative evaluation method named data envelopment analysis, was introduced and applied. In this regard, after the introduction of this technique and its various models, the performance of Sabili main station located in Khuzestan province was calculated during 2001 to 2010 with DEAP2 software. In this method, the average performance of Sabili main station was calculated 69 percent. This station had the highest efficiency in 2001, 2002 and 2010 (100 percent) and it had the lowest efficiency in 2009 (21 percent). Most of the inefficiency was due to the high cost of electricity consumption. Hence, maximum potential efficiency could be accessible with energy consumption reduction activities.