ارزيابي اثرات مواد جلب‌كننده مختلف و ارتفاع نصب آنها در شكار مگس انجير آفريقايي Zaprionus indianus (Diptera, Drosophilidae) در باغ ميوه مخلوط در شيراز (استان فارس)

چكيده مگس انجير آفريقايي در سال 2009 براي اولين بار از ايران گزارش شد. نظر به اينكه كنترل آن به روش شيميايي با محدوديت هاي زيست محيطي متعددي همراه است، شيوه شكار انبوه اين آفت به وسيله مواد جلب كننده براي اولين بار در ايران مورد ارزيابي قرار گرفت. بدين منظور جهت تعيين بهترين ماده جلب كننده آفت در روش شكار انبوه و همچنين بهترين ارتفاع نصب تله، آزمايشي به صورت فاكتوريل، در پايه طرح كاملا تصادفي و در چهار تكرار در سال 1392در شهرستان شيراز انجام شد. فاكتور اول مواد جلب كننده شامل: محلول رب انار سه درصد (3%رب انار+97%آب)، محلول پروتيين هيدروليزات سه درصد (3% پروتيين هيدروليزات +97%آب) و سراتراپ بود. فاكتور دوم ارتفاع نصب تله ازسطح زمين در سه سطح (75، 150 و225 سانتي متري) بود. نتايج حاصله نشان داد كه بين مواد جلب كننده اختلاف معني دار آماري وجود دارد. ارتفاعات مختلف نصب نيز در تمام هفته ها به غير از هفته سيزدهم با يكديگر اختلاف معني دار آماري داشتند. همچنين اثر مواد جلب كننده مختلف درارتفاع هاي مختلف بر شكار هفتگي مگس انجير آفريقايي اختلاف معني دار آماري داشت. محلول رب انار 3% بيشترين كارايي را نسبت به دو ماده جلب كننده ديگر داشت. همچنين ارتفاع نصب150 سانتي متري از ساير ارتفاعات نصب كارايي بالاتري در شكار مگس انجير آفريقايي نشان داد. به اين ترتيب محلول رب انار 3% در ارتفاع نصب150 سانتي متري مي تواند نقش به سزايي در كاهش جمعيت آفت داشته وبه عنوان رهيافتي در جهت كنترل غير شيميايي به كار گرفته شود. واژه‌هاي كليدي : ارتفاع نصب، شكارانبوه، كنترل غير شيميايي، مگس انجير آفريقايي، موادجلب كننده.

Abstract The African fig fly has been reported from Iran in 2009. The use of chemical insecticides has several environmental limits therefor the efficiency of some attractants has been evaluated for trapping of this insect in Iran. A field experiment was conducted in Completely Randomized Factorial Design with four replicates to determine the best attractant for trapping and the best height for installing traps on trees in Shiraz city, in 2009. The first factor was attractants including: Solution of pomegranate sauce 3 % (3% pomegranate sauce+97%water), Solution of hydrolyzed plant protein 3% (3% hydrolyzed plant protein +97%water) and Ceratrap. The second factor was height for installing traps on trees including: 75, 150 and 225cm. Results revealed significant differences among the attractants and height for installing traps in all weeks except 13th week and also the interaction effect between them. The evaluation showed that the best attractant for capture was solution of pomegranate sauce 3 % with significant difference from the others. Evolution about the best height for installing traps showed that 150 cm height for installing traps was better than the others. So traps with solution of pomegranate sauce 3 % that installs on trees at a height of 150 cm could have an important role to decrease the population of this pest and it is an approach in order to non-chemical control. Keywords: Component; African fig fly, Attractants, Height for install traps, Mass trapping, Non-chemical control.