اثر متقابل لوبياي سياه كنه‌‌ي دولكه‌اي- كنه‌ي شكارگر Phytoseiulus persimilis

چكيده كنه‌ي تارتن دولكه‌اي Tetranychus urticae Koch بعنوان يكي از مهم‌ترين آفات مزارع لوبيا در بسياري از مناطق ايران و جهان خسارت هاي زيادي به اين محصول وارد مي‌كند. ژنوتيپ‌هاي لوبيا سياه Phaseolus vulgaris L. مقاومت بالايي به آفات و بيماري‌هاي مهم آنها دارند. گياهان علاوه بر دفاع مستقيم در برابر آفات، به طور غيرمستقيم با جلب دشمنان طبيعي گياهخواران از خود دفاع مي‌كنند. با توجه به اينكه تاكنون دفاع مستقيم و غيرمستقيم ژنوتيپ‌هاي لوبياي سياه در برابر كنه‌ي تارتن دولكه‌اي مطالعه نشده است، در اين تحقيق ابتدا در گلخانه مقاومت شش ژنوتيپ لوبيا سياه به كنه‌ي تارتن دولكه‌اي بررسي شد، سپس ميزان جلب كنه‌ي شكارگر Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot در ژنوتيپ‌هاي لوبيا سياه با كمك آزمون بوسنجي بررسي شد. نتايج آزمايش‌هاي گلخانه‌اي نشان داد كه كليه ژنوتيپ‌هاي لوبيا سياه بررسي شده در اين تحقيق به كنه‌ي تارتن دولكه‌اي مقاوم بودند. نتايج بوسنجي نيز حاكي از آن بود كه دو ژنوتيپ لوبياي سياه (1157KS و 1179KS) علاوه بر آنكه مقاومت بالايي به كنه‌ي تارتن دولكه‌اي داشتند، كنه‌ي شكارگر را هم بهتر از بقيه ژنوتيپ‌ها جلب نمودند، ولي اين امر در همه ژنوتيپ‌هاي لوبيا سياه مشاهده نشد. بنابراين مي‌توان ژنوتيپ‌هاي كم‌تر خسارت ديده 1157KS و 1179KS را با كنه‌ي شكارگر تلفيق كرد و از آنها در برنامه هاي كنترل تلفيقي با آفت استفاده نمود. واژه هاي كليدي: آزمون بوسنجي، دفاع مستقيم، دفاع غيرمستقيم.

Abstract Two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch, is one of the most harmful pests causing serious damages to beans farms throughout the world including Iran. Among the various beans genotypes, black beans (Phaseolus vulgaris L.) have showed high resistance level to most of pests and diseases. In addition to the high direct resistance, the black beans can protect themselves against the pests indirectly by attracting natural enemies of herbivores. Since these direct and indirect protections have not been studied on black bean genotypes before, it was necessary to investigate the resistance of six black bean genotypes to two-spotted spider mite in a greenhouse condition. These results were further analysed by using an olfactometry test to investigate attraction of the predatory mite, Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot to black bean genotypes. The results of the greenhouse experiments showed that all the black bean genotypes were resistant to spider mite. The results of olfactometer test also indicated that two resistant genotypes of black beans genotypes of black beans (KS1157 and KS1179) attracted more predator mites than the others. Therefore, the less damaged genotypes, KS1179 and KS1157, could be incorporated with predatory mite and used in an integrated pest control program. Keywords: Indirect defence, Direct defence, Olfactometry test.