تحليل پروانه‌هاي ثبت اختراع حوزه پزشكي كشورهاي جهان اسلام

A Survey on the Present Condition of Medical Patents in Islamic Countries

مقدمه: پزشكي و فن‌آوري‌هاي مربوط به آن، يكي از مسايل قابل توجه در تاريخ كشورهاي اسلامي محسوب مي‌شود، اما به نظر مي‌رسد كه وضعيت كنوني اين حوزه چندان مطلوب نيست. پژوهش حاضر با هدف بررسي وضعيت توسعه فن‌آوري پزشكي با استفاده از تحليل پروانه‌هاي ثبت اختراع حوزه پزشكي كشورهاي اسلامي در پايگاه بين‌المللي ثبت اختراع آمريكا انجام شد. روش بررسي: اين پژوهش، توصيفي و از نوع كاربردي بود و جامعه آن را كل پروانه‌هاي ثبت اختراع حوزه پزشكي كشورهاي اسلامي ثبت شده در پايگاه ثبت اختراع و علايم تجاري آمريكا از ابتدا تا سال 2014 تشكيل داد. داده‌ها با استفاده از تركيب فيلدهاي نام كشورها و رده جستجو و با استفاده از نرم‌افزار USPTO استخراج گرديد. از نرم‌افزار USPTO 2 براي به دست آوردن اطلاعات مورد نياز از هر پروانه ثبت اختراع، از نرم‌افزار PATREF 5 جهت استنادهاي پروانه‌هاي ثبت اختراع و از نرم‌افزار GPS Visualizer جهت ترسيم نقشه پراكندگي جغرافيايي پروانه‌هاي ثبت اختراع استفاده شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه از بين 57 كشور اسلامي، تنها 26 كشور از جمله مالزي، تركيه، عربستان، ايران، امارات و كويت در زمينه اختراعات حوزه پزشكي فعال بودند. از ميان موضوعات داراي پروانه ثبت اختراع نيز موضوعاتي همچون داروسازي، تركيبات ارگانيك، شيمي زيست مولكولي و ميكروب‌شناسي، تجهيزات پزشكي و آزمايشگاهي، دندان‌پزشكي و جراحي‌هاي نوري، حرارتي و الكتريكي، بالاترين رتبه فعاليت را به خود اختصاص دادند. بيشترين ارتباطات كشورهاي اسلامي با ساير كشورها در زمينه پروانه‌هاي ثبت اختراع حوزه پزشكي نيز با كشورهايي مانند آمريكا، فرانسه، كانادا، آلمان، بريتانيا، ژاپن، مالزي، تركيه، عربستان و ايران صورت گرفته بود. نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش حاضر ضمن ارايه آگاهي به مسوولان كشورهاي اسلامي از وضعيت فن‌آوري پزشكي در مقايسه با كشورهاي ديگر، در حوزه سياست‌گذاري كلان و خرد كشورهاي اسلامي در حوزه مذكور نيز مي‌تواند مفيد باشد.

Introduction: Medicine and its technology are the most important issues in the history of Islamic countries. However, their present condition in Islamic countries is not favorable. The aim of the present research was to assess the development of medical technology in Islamic countries through studying their medical patents in United States Patent and Trademark Office (USPTO). Methods: The current research was a descriptive and applied study. The study population included all medical patents of Islamic countries registered until 2014 in the USPTO. The data were collected through combining the fields of countries’ names and the search classification, and by using the USPTO software. The required information from each patent was extracted using the USPTO 2. PATREF 5 was used for citation information and GPS Visualizer software was applied for the visualization of the geographic information map. Results: The analysis of the data showed that among the 57 Islamic countries; only 26 countries, including Malaysia, Turkey, Saudi Arabia, Iran, UAE, and Kuwait, had been active in medical inventions. The findings showed that subjects such as pharmaceuticals, organic compounds, molecular biology and microbiology, and medical and laboratory, dental, and optical, thermal, and electrical surgery equipment had the highest rank. The results also revealed that regarding medical patents, Islamic countries had the most communications with countries such as America, France, Canada, Germany, Great Britain, Japan, Malaysia, Turkey, Saudi Arabia, and Iran. Conclusion: The results of this study, in addition to providing Islamic countries’ authorities with knowledge on medical technology, and can be useful in macro and micro policies of Islamic countries in this field.