اثر آب آبياري و كود پتاسيم بر عملكرد سورگوم علوفهاي با هدف تعيين تابع توليد - آب - كود (رقم پگاه)

Effect of Irrigation Water and Potassium Fertilizer on The Forage yield of Sorghum With The Aim to Determine The Yield Function - Water – Fertilizer (Pegah Variety(

به منظور بررسي اثر آب آبياري و كود پتاسيم بر عملكرد و اجزاي عملكرد سورگوم علوفه اي، پژوهشي در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي استان سمنان (شاهرود) در سال 1393 انجام شد. فاكتورهاي اين پژوهش شامل آب آبياري در سه سطح (50، 75 و 100 درصد نياز آبي)، كود پتاسيم در سه سطح (صفر، 50 و 100 درصد نياز كودي) و ارقام سورگوم علوفه اي (پگاه، كرج و اسپيدفيد) بودند. آب آبياري با استفاده از داده هاي هواشناسي منطقه به روش پنمن– مانتيث محاسبه و با روش آبياري قطره اي (T- tape) در اختيار گياه قرار گرفت.نتايج تجزيه واريانس داده هاي پژوهش نشان داد كه اثر عوامل آب آبياري، كود پتاسيم و رقم بر عملكرد علوفه، وزن خشك اندام هاي هوايي، ارتفاع گياه، تعداد برگ هر بوته، وزن خشك برگ، سطح برگ و وزن خشك ساقه معني دار است. حداكثر عملكرد علوفه از سطح آب و كود 100 درصد به دست آمد. سطح آب 75 درصد بهره وري مصرف آب بيشتري نسبت به ديگر سطوح آب داشت. تيمار W75K100Vp به عنوان تيمار برتر انتخاب شد. براي تعيين توابع توليد محصول- آب- كود پتاسيم از معادله هاي رياضي خطي ساده، خطي لگاريتمي، درجه دوم و نمايي (متعالي) استفاده شد.معادله درجه دوم به عنوان معادله برتر انتخاب شد. براي بررسي اثر جداگانه و توام آب آبياري و كود پتاسيم بر عملكرد علوفه، شاخص هاي توليد نهايي (MP) و نرخ جايگزيني فني (MRTS) براي آب آبياري و كود پتاسيم محاسبه شد. متوسط شاخص توليد نهايي عملكرد علوفه نسبت به عمق آب آبياري (MPI) برابر با 1.52 تن بر سانتي متر، شاخص توليد نهايي كود پتاسيم (MPK) برابر با 0.076 تن بر كيلوگرم در هكتار بدست آمد. نرخ جايگزيني فني كود پتاسيم به جاي آب آبياري (MRTS) براي عملكرد علوفه 0.05 كيلوگرم تعيين شد. متوسط ارزش ريالي توليد علوفه نسبت به عمق آب آبياري برابر 3040000 و ارزش توليد نهايي كاربرد كود پتاسيم 152000 ريال به دست آمد.

This study was conducted to evaluate the effects of different levels of irrigation water and potassium fertilizer on the yield and its components of sorghum forage. This research was carried out in the Agricultural Research Center of Semnan (Shahrood) in 2014. The factors in this study were the irrigation water in three levels (50, 75 and 100% water requirement) and potassium fertilizers in three levels (0, 50 and 100% of the required fertilizer based on soil test) and forage sorghum varieties (Pegah, Karaj and Speed feed). The analysis of variance of data showed that the factors of water and potassium fertilizer on yield, shoot dry weight, plant height, number of leaves per plant, leaf dry weight, leaf area and stem dry weight were significant (1%). The highest forage yield was obtained from the 100 percentage level of the water and fertilizer. The efficiency of water use in water level of 75 percent was more than other levels. The highest yield was observed from W100K100 treatment. Thus W75K100Vp treatment was recommended as a superior treatment. To determine the functions of forage yield - water - potassium fertilizer, linear, logarithmic linear, quadratic and exponential mathematical equations were used. The Quadratic equation was chosen as the premier equation. In order to study the separate and combined effects of irrigation water and potassium fertilizer on the yield forage sorghum, the marginal production (MP) and the rate of substitution (MRTS) for irrigation water and potassium fertilizers were calculated. The marginal production of water irrigation (MPI) and marginal production of potash fertilizers (MPK) were equal to 1.52 tons per cm and 0.076 (ton/ kg. ha), respectively. The rate of technical substitution of potassium fertilizer instead of irrigation water (MRTS) for forage yield was determined as 0.05 kg. The average monetary value of forage and final production of potassium fertilizers were obtained as 3040000 and 152000 rials respectively.