برآورد آبدهي در زير حوضه هاي بدون آمار با استفاده از تحليل منطقه اي رواناب (مطالعه موردي: حوضه آبخيز حبله رود)

(Estimation of discharge in ungauged sub-basins using regional analysis of runoff (Case study: Hablehroud Basin

برآورد آبده ي با استفاده از تحليل منطقه اي، روشي مؤثر براي مديريت منابع آب در حوضه هاي بدون آمار است. در مطالعۀ حاضر، به‌منظور برآورد آبدهي سالانه در زيرحوضه هاي بدون آمار رودخانۀ حبله رود، از رگرسيون خطي و سه متغير مستقل شامل مساحت، بارش و شيب استفاده شد. حوضۀ آبخيز مطالعه‌شده به پنج زيرحوضة اصلي و 44 زيرحوضۀ فرعي تقسيم شد و با استفاده از داده هاي پنج ايستگاه هيدرومتري فعال در حوضه، معادلاتي رگرسيوني براي برآورد آبدهي سالانه و آبدهي ويژه (نسبت آبدهي به مساحت حوضه) استخراج شد. ارزيابي معادلات استخراج‌شده، هم در زيرحوضه هاي اصلي و هم در زيرحوضه هاي فرعي انجام شد. نتايج نشان داد برآورد آبدهي با استفاده از سه متغير مساحت، بارش و شيب در پنج زيرحوضة اصلي، به‌طور ميانگين خطايي معادل 1/3 درصد دارد. با ‌وجود اين، در 44 زيرحوضة فرعي، ميانگين خطا كاملاً غيرقابل قبول بود. نتايج همچنين نشان داد ميانگين خطاي برآورد آبدهي ويژه در پنج زيرحوضة اصلي، برابر 2/6 درصد است. به‌رغم افزايش خطا در زيرحوضه هاي اصلي، در 44 زيرحوضة فرعي، ميانگين خطاي برآورد آبدهي ويژه به 5/33 درصد كاهش يافت. نتايج مطالعة حاضر بيان‌كنندۀ آن است كه در صورت تقسيم بندي حوضة مطالعه‌شده به زيرحوضه هاي كوچك، آبدهي ويژه را مي توان به‌عنوان متغيري مناسب در تحليل منطقه اي رواناب مورد توجه قرار داد.

Estimation of discharge using regional analysis is an effective method for water resources management in ungauged basins. In the present study, in order to estimate annual discharge in the ungauged sub-basins of Hablehroud Basin, linear regression and three independent variables including area, precipitation and slope were used. The basin under study was divided into five major and 44 minor sub-basins and using the data from five active hydrometric stations in the basin, regression equations for estimating annual discharge and specific discharge (the ratio of discharge to basin area) were extracted. The extracted equations were assessed in both major and minor sub-basins. The results showed that discharge estimation using the three variables of area, precipitation and slope in the five major sub-basins has an average error of 1.3%. However, the average error in the 44 minor sub-basins was totally unacceptable. The results also showed that the average error of specific discharge estimation in the five major sub-basins is 2.6%. Despite the increase of error in the major sub-basins, the average error of specific discharge estimation in the 44 minor sub-basins was reduced to 5.33%. The results of the present study indicate that when the basin under study is divided into small sub-basins, specific discharge can be considered as an appropriate variable in regional analysis of runoff.