اولويت‌بندي حوضه‌هاي آبخيز از نظر خطر بروز سيل بر‌اساس مدل‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره (تئوري سيستم‌هاي خاكستري -TOPSIS-ELECTRE)

(Prioritization of flood risk based on multi-criteria decision-making models (Gray systems theory-ELECTRE-TOPSIS

در سال‌هاي اخير پروژ‌ه‌هاي كنترل سيلاب در كشور گسترش زيادي داشته است. با توجه به هزينۀ اجرا، اولويت‌بندي زير‌حوضه‌ها اهميت زيادي دارد و تصميم‌گيري در خصوص سيلاب و مديريت يكپارچۀ آبخيز را ضروري كرده است. اولين و مهم‌ترين قدم در انجام پروژه‌هاي مديريت رواناب سيل، اولويت‌بندي مناطق لازم براي انجام پروژه‌هاي مهار سيلاب است. روش‌هاي تصميم‌گيري ابزار مؤثري را براي برخورد با مسائلي فراهم مي‌كنند كه بيش از يك هدف دارند. در اين تحقيق حوضۀ آبخيز پارچين بررسي و مطالعه شد. سپس با استفاده از روش‌هاي تصميم‌گيري چند‌معياره (ELECTRE،Grey، TOPSIS) زير‌حوضه‌ها اولويت‌بندي شدند. نتايج به‌دست‌آمده از روش تحليل خاكستري مشخص و بر اساس آن امتياز براي نه زير‌حوضه بررسي شد. حوضۀ 7 با بيشترين امتياز (0/719443) در اولويت اول، حوضۀ 1 با (0/466119) اولويت دوم و حوضۀ 4 با كمترين مقدار امتياز (0/331493) در اولويت آخر قرار گرفت. در روش تاپسيس با استفاده از محاسبۀ نزديكي به راه حل ايده‌آل مثبت و منفي رتبه‌بندي انجام شد. حوضۀ 7 با بيشترين مقدار ضريب نزديكي (0/843721) در اولويت اول قرار گرفت. نتايج رتبه‌بندي نشان داد هر سه روش در اولويت اول يكسان ارزيابي شدند. در ساير اولويت‌ها سه روش نتايج متفاوتي ارائه دادند. با توجه به نتايج به‌دست‌آمدۀ يادشده روش تاپسيس و تحليل خاكستري بيشتر به هم شبيه بودند و نسبت به روش الكتر دقت بيشتري داشتند.

In recent years, flood control projects have been more extended in the country. Given the cost of implementation, prioritizing the sub-basins is of great importance and making decisions about flood and integrated watershed management is quite necessary.The first and most important step in the runoff flood management projects is prioritizing essential areas to carry out flood control projects. Decision-making methods provide effective tools for dealing with issues involving more than one goal. In this study, Parchin watershed basin was studied. Then, using multi-criteria decision-making methods (ELECTRE, Grey and TOPSIS), the sub-basins were prioritized.The results of Grey method were investigated by gray relational analysis for the score of 9 sub-basins. The sub-basin 7 with the highest score (0.719443) was prioritized as the first, and sub-basin 1 with score of (0.466119) was determined to be the second priority and, sub-basin 4 with the lowest score value (.331493) was introduced as the last priority.In TOPSIS method, rating was done using calculated nearness to ideal solution options, sub-basin 7 with the highest nearness coefficient (0.843721) is ranked first. The results from rating showed that all three methods were evaluated equally in first priority; however, other priority methods gave different results. According to the above-mentioned results, the three TOPSIS methods and gray analysis are more similar and more accurate than the electronic method.