تحليل خشكسالي هاي شمال شرق ايران با استفاده از شاخص كمبود توام (JDI)

Droughts analysis in the Northeast of Iran using Joint Deficit Index (JDI)

پايش و پيش بيني خشكسالي ها، به‌ويژه تعيين دقيق زمان شروع و تداوم آن، اهميت ويژه اي در مديريت منابع آبي و برنامه ريزي براي كاهش تأثيرات مخرب خشكسالي دارد. در اين مطالعه خشكسالي هاي منطقۀ شمال شرق ايران با استفاده از شاخص كمبود توأم (JDI) ارزيابي شد. داده هاي بارش ماهانۀ شش ايستگاه سينوپتيك تربت حيدريه، سبزوار، سمنان، شاهرود، گرگان و مشهد، در دورۀ آماري 1971‌ـ 2011، براي محاسبۀ شاخص JDI ‌استفاده شد. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد در سال هاي اخير تعداد ماه هاي خشك در منطقۀ مطالعه‌شده (به‌ويژه در مناطق مرطوب) به‌شدت افزايش يافته است، به‌طوري كه در همۀ ايستگاه ها (به‌جز سمنان) درصد ماه هاي خشك به بيش از 50 درصد در 10 سال اخير (2002‌ـ 2011) رسيده است. همچنين نتايج نشان داد شاخص JDI علاوه بر توصيف علمي وضعيت كلي خشكسالي، قابليت مشخص‌كردن زمان شروع خشكسالي ها و نيز خشكسالي هاي طولاني‌مدت را دارد و امكان ارزيابي وضعيت خشكسالي را به‌صورت ماه به ماه فراهم مي سازد.

Monitoring and prediction of droughts, especially accurate determination of its start time and duration, is very important in water resources management and planning drought mitigation strategies. In this study, drought conditions in the Northeast of Iran was evaluated by means of Joint Deficit Index (JDI). Monthly precipitation data from 6 synoptic stations including Torbat Heydariyeh, Sabzevar, Semnan, Shahroud, Gorgan and Mashhad during the period of 1971 to 2011 were used for calculating the JDI index. Results showed that in recent years the number of dry months across study area (especially at wet regions) increased, significantly. As in all of considered stations (except Semnan station), the percentage of dry months increased to over (more than) 50% over the past 10 years (2002-2011). Results showed that the JDI provides a comprehensive assessment of droughts and it is capable of reflecting both emerging and prolonged droughts in an accurate manner and allows for a month-by-month drought assessment.