بررسي توزيع نيترات و آمونيوم در زير جويچه و پشته و جذب نيتروژن توسط ذرت در شرايط كاربرد مقادير مختلف كود اوره

Distribution of nitrate and ammonium under furrow and ridge and nitrogen uptake by maize in Different Rates of Urea Fertilizer application

به دليل اينكه انتقال املاح در نواحي زير پشته و جويچه­ هاي آبياري باهم متفاوت هستند، لذا براي استفاده بهينه از كود و كاهش تلفات آن بايد مطالعات دقيقي بروي چگونگي توزيع شكل­ هاي مختلف نيتروژن در زير پشته و جويچه­ هاي آبياري در طول دوره رشد گياه انجام شود. هدف اصلي از اين تحقيق، بررسي تأثير كاربرد مقادير مختلف كود اوره روي جذب، توزيع و حركت نيترات و آمونيوم زير پشته و جويچه­ هاي آبياري در زمان­ هاي مختلف در طول فصل رشد بود. بدين منظور گياه ذرت تحت سه تيمار كود صفر، 150 و 250 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و به‌صورت بلوك­ هاي كاملاً تصادفي با سه تكرار، در سال 1394 در مزرعه تحقيقاتي پرديس ابوريحان كشت شد. مقادير ماده خشك توليدي و جذب نيتروژن طي فصل رشد و غلظت نيترات و آمونيوم خاك دو روز قبل از كوددهي و نيز دو و چهار روز بعد از كوددهي و همچنين در انتهاي فصل كشت، در اعماق مختلف زير پشته و جويچه­ ها اندازه ­گيري شدند. نتايج نشان داد كه ميزان كود و عمق خاك دو عامل مؤثر روي توزيع نيترات و آمونيوم زير جويچه و پشته­ ها بودند. بعد از كوددهي غلظت نيترات زير پشته و جويچه با افزايش عمق به ترتيب كاهش و افزايش ­يافت. همچنين مشخص شد كه با افزايش 67 درصدي كاربرد كود، مقدار جذب نيتروژن حدود 21 درصد افزايش و كارايي زراعي نيتروژن از 53/31 به 56/28 كاهش داشت و تجمع نيترات در انتهاي فصل كشت نسبت به ابتداي فصل، در عمق 60 سانتيمتري زير جويچه و پشته­ ها به ترتيب بيش از 3 و 7 برابر افزايش داشت. همچنين با كاربرد كود، تجمع نيترات در نواحي زير پشته ­ها حدود سه برابر نواحي زير جويچه ­ها بود. علاوه بر اين مشخص شد كه غلظت نيترات در تيمارهاي مختلف قبل و بعد از كوددهي در زير جويچه و پشته­ هاي آبياري با يكديگر تفاوت معني ­داري داشتند.

Nitrate leaching under furrow irrigation is one of the main reasons of underground water contamination. In order to use fertilizer efficiently and reduce loss of nitrogen, more detailed studies should be done about distribution of different forms of nitrogen under ridges and furrows because the solute movement is not same in those positions. The main objective of this study was to scrutiny effects of different rate of urea on nitrogen uptake and accumulation of nitrate and ammonium under ridge and furrow during growing season. So that maize was planted in the treatments with nitrogen rates of 0, 150 and 250 kg ha-1 by Randomized Complete Block design with three replications. The amounts of dry aboveground biomass and nitrogen uptake during growing season plus concentration of nitrate and ammonium in soil before and after fertilizing and after harvesting were measured over different depth under ridges and furrows. Results showed that depth and rate of nitrogen were two effective factors on accumulation of nitrate and ammonium under ridges and furrows. More nitrate concentration was observed under ridges in comparison with furrows. After fertilizing, nitrate concentration under ridges and furrows was decreased and increased respectively along with raising depth. Also, it was demonstrated that nitrogen uptake were increased and agronomic nitrogen efficiency were reduced by more nitrogen application. Furthermore, most nitrate accumulation was observed below roots area, especially under ridge, after harvesting therefore the probability of nitrate leaching was very high.