شناخت منابع تغذيه چشمه هاي كارستي مهم استان خوزستان با استفاده از ايزوتوپ هاي پايدار اكسيژن 18 و دوتريم

The identification of the recharge source in the important karstic springs of Khuzestan province using stable isotopes (18O and 2H)

چشمه هاي كارستي سبزآب و بي بي تلخون از جمله چشمه هاي پرآب استان خوزستان هستند كه به ترتيب از آهك هاي آسماري تاقديس هاي كمارون و پابده تخليه مي گردند. سطح بيرون زده آهك هاي آسماري هر دو تاقديس متناسب با حجم آب تخليه شده از اين چشمه ها نمي باشد. بر اساس بررسي هاي بيلان اجمالي و هيدروگراف تخليه چشمه ها، منابع آب مهمي در منطقه مورد مطالعه وجود دارد (از جمله مخزن سد شهيد عباسپور و همچنين تاقديس شيرگون) كه ميتوانند در امر تغذيه چشمه هاي ياد شده دخالت داشته باشند. بنابراين، جهت ارزيابي اين موضوع، محتوي ايزوتوپ هاي پايدار 18O و 2H تمامي منابع آب موجود در منطقه هدف (تخليه) و در منطقه تغذيه براي دو دوره تر (بهمن 91) و خشك (تير 92) تعيين گرديد. سپس، با استفاده از اين نتايج ايزوتوپي و خط آب جوي محلي، به بررسي منشا تغذيه چشمه هاي منطقه هدف پرداخته شد و ارتفاع منطقه تغذيه و سهم تغذيه احتمالي اين چشمه ها از منابع آب موجود در منطقه تعيين گرديد. نتايج نشان داد كه ارتفاع منطقه تغذيه چشمه هاي منطقه هدف با ارتفاع آنها در تاقديس كارستي شيرگون مطابقت دارد. همچنين، مشخص گرديد كه درياچه سد شهيد عباسپور در تغذيه چشمه سبزآب مشاركت دارد. با اين حال، سهم آب دريافتي چشمه سبزآب از منبع ياد شده در مقايسه با آب دريافتي از تاقديس شيرگون، چندان قابل ملاحظه نمي باشد.

Sabzab and Bibitalkhone Karst springs are the main discharging points of the Kamarun and Pabdeh karstic anticlines (Asmari dolomite and limestone) in Khuzestan province. The exposed surface of both anticlines are not sufficient to feed the aforementioned springs. According to the general water balance estimation and the discharge hydrographs of springs, there are important water resources in the region (including the Shahid Abbaspour dam reservoir as well as the Shirgun anticline in the vicinity of the host anticlines of springs) which could contribute in feeding the springs. All of water resources in the target (discharge) and the recharge area were sampled during two rainy (February 2013) and dry (July 2013) periods. The origin of the spring’s waters in the target area evaluated using these isotope data, as well as the local meteoric water line (LMWL) in the study area. The average elevation of the recharge area and the probable recharge fraction from the water bodies resources in the region estimated for the springs. The results show that the recharge area elevation of the springs in the target area corresponds to the recharge area elevation in the neighboring karstic anticline. It was also revealed that the Shahid Abbaspour dam reservoir participate in recharging the Sabzab spring. However, the volume of input water from the dam reservoir in comparsion to Shirgun karstic catchment is not considerable.