تحليل شيوه هاي توليد نشانه هاي ديداري در شعر معاصر

An analysis of creation method of visual sign in concrete verse

شعر ديداري گونه اي از شعر است كه با تكيه بر نشانه هاي بصري، بخشي از معنا و مفهوم را به شكل ديداري به مخاطب منتقل مي كند. اين پژوهش براي تحليل شيوه هاي توليد نشانه هاي بصري در شعر معاصر است كه با بررسي اشعار شاعران معاصر انجام شده است. بنا به يافته هاي پژوهش؛ شعر ديداري در ايران به دو گونۀ كلي تقسيم ميشود؛ نخست شعر ديداري متكي به كلمه كه غالباً با هنجار گريزي نوشتاري، سامان مييابد و بايد گفت بخش عمده اي از شعر ديداري پيش از انقلاب در اين حوزه جاي ميگيرد. ديگر، شعر ديداري متكي به مصالح برو نمتني مانند تصوير، نگاره و طرح كه در شعر ديداري دهۀ هفتاد به چشم مي خورد و در نگاهي جزئي تر شعر ديداري، گونه هاي ديگري پيدا ميكند كه با اتكا به اين شگردها پديد آمده است: شكستن و جدانويسي اجزاي واژه، تكرار حروف و عبارت، استفاده از عدد و نشانه هاي سجاونديبعنوان نشانۀ بصري و نظم دادن به كليّت نوشتار براي توليد يك تصوير، استفاده از نرم افزارهاي گرافيكي براي سامان دادن به شعر شكل، استفاده از عكس و تصوير در شعر و استفاده از طراحي براي توليد نشانۀ بصري. با توجه به يافته هاي پژوهش ميتوان نتيجه گرفت كه در شعر ديداري معاصر بيشتر از شيوۀ شكسته نويسي و جدانويسي اجزاي واژ ه ها استفاده شده است.

Concrete verse is a kind of poem which transfers some part of meaning and concept to the addressee with emphasis on visual signs. The aim of this research is to analyses methods of creating of visual signs n contemporary poems which studies poems of Shahroodi, Saffarzade, Mehrdad Falah and Afshin Shahroodi. According to the findings, concrete verse is divided into general types: The first is concrete verse relying on words which usually have writing abnormality and it can be said major part of concrete verse before revolution is of this kind. Another is concrete verse relying on outer context material such as picture, portrait and pattern which can be seen in the in the concrete verse of 1370s and in particularistic view concrete verse has other types which by relying on these tricks are formed: breaking and making distinct parts of word, repetition of letters and phrases, using number and punctuations as visual signs and organizing to the whole of writing to create a picture, using graphic software to ordering form of the poem, using photo and picture n poem and using design to create visual signs according to findings it can be concluded that in contemporary concrete verse mostly breaking and making distinct parts of words method is used.