جايگاه اجتماعي رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسي در نظر كتابداران شاغل در كتابخانه‌هاي شهر اهواز

Social Status of the Knowledge and Information Science Discipline from librarians’ viewpoints in Ahvaz City of Iran

هدف: هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي وضع موجود جايگاه اجتماعي رشته علم اطلاعات و دانش­ شناسي از نظر كتابداران شاغل در كتابخانه‌هاي شهر اهواز است. روش­: پژوهش حاضر از نوع كاربردي و روش آن پيمايشي است. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه محقق‌ساخته­ بود. روايي (ساختار عاملي) پرسشنامه جايگاه اجتماعي با استفاده از تحليل عاملي تأييدي مورد تأييد قرار گرفت. پايايي ابزار با استفاده از آلفاي كرونباخ 0/95 به­دست آمد. جامعه پژوهش حاضر كتابداران شاغل در كتابخانه ­هاي شهر اهواز بودند كه 250 نفر را شامل گرديد. جهت تجزيه و تحليل يافته­ ها از آمار توصيفي (فراواني و درصد) و آمار استنباطي (آزمون دوجمله ­اي، آزمون­ هاي من - ويتني و كروسكال - واليس) استفاده شد. يافته­ ها: يافته ­ها نشان داد كه از نظركتابداران شاغل در كتابخانه­ هاي شهر اهواز جايگاه اجتماعي رشته علم اطلاعات و دانش­ شناسي به شش عامل خصوصيات فردي، تخصصگرايي رشته، اقتصاد شغلي، استانداردهاي حرفهاي، مهارتآموزي و نياز اجتماعي به رشته بستگي دارد و دو عامل تخصصگرايي رشته و نياز اجتماعي به رشته از بقيه عوامل مؤثرتر هستند. ديگر نتايج پژوهش بيانگر آن است كه تفاوت معناداري بين ديدگاه كتابداران از لحاظ ميزان تحصيلات، سمت شغلي، نوع كتابخانه، و سابقه كار نسبت به عوامل تأثيرگذار بر جايگاه اجتماعي وجود دارد در حالي كه از لحاظ حوزه كاري (مثل بخش فهرستنويسي، مرجع، امانت و ...) و نوع استخدام تفاوت معناداري به اثبات نرسيد. اصالت/ ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن اهميت دو عامل «تخصص‌گرايي در رشته» و «نياز اجتماعي به رشته» در افزايش يا كاهش جايگاه اجتماعي رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسي است و اينكه هر تقويت يا نقصاني در اين دو عامل، احتمالاً باعث ارتقاء يا تنزل جايگاه اجتماعي اين رشته خواهد شد.

Purpose: we aimed at the identification of the current social status of Knowledge and Information Science discipline from librarians’ viewpoint in Ahvaz city of Iran. We then analyzed that which of the main factors has the principal effect on the status. Methodology: This research is an applied survey in which the data were collected by a researcher-made questionnaire. Validity of the questionnaire has confirmed by related KIS professionals and reliability of it have been appraised by confirmatory factor analysis and Cronbach’s alpha with coefficient 0/95. Data were analyzed by descriptive and inferential statistics (Binominal, Mann-Whitney, and Kruscal-Wallis tests). Findings: Findings showed that 6 factors have effective role in the social status of Knowledge and Information Science (KIS): 1- personal characteristics of professionals; 2- specialism; 3- occupational economy; 4- professional standards; 5- skill learning practice and 6- social need to the profession. Confirmatory factor analysis showed that two of them have meaningful effect: specialism and social need to the profession. Also, there were significant differences among viewpoints in terms of respondent’s educational degree, professional background, type of the library, and occupational position. However, viewpoints have not been significantly different in terms of type of employment and field of activity. Originality/Value: It seems the research to be worthwhile because of its endeavor to show main factors engaging in social status of KIS discipline. Also, we suggested that there is an urgent need to be care of two important factors: specialism and social need to the discipline.