استفاده از روش دلفي و سيستم اطلاعات جغرافيايي در مكان‌يابي پخش سيلاب

Application of Delphi Method and GIS in Site Selection Flood Water Spreading

در حال حاضر پخش سيلاب بر آبخوان‌ها يكي از روش‌هاي مناسب براي مهار و استفاده بهينه از سيلاب و تغذيه مصنوعي آب‌هاي زيرزميني در مناطق خشك و نيمه‌خشك به‌شمار مي‌رود. تعيين مكان‌ مناسب با دقت و سرعت مورد نياز براي پخش سيلاب از اهميت بسياري برخوردار است. در اين پژوهش، چهار معيار اصلي، هشت زيرمعيار و 24 شاخص مشخص شد. معيارها، زيرمعيارها و شاخص‌هاي پخش سيلاب با استفاده از روش دلفي غربال و درجه و درصد اهميت آن‌ها تعيين شد. براي اين منظور پرسشنامه نظرسنجي متخصصان (پرسش‌نامه دلفي) حاوي معيارهاي استخراج‌شده، تهيه و در اختيار متخصصان قرار گرفت. براي هر معيار، زيرمعيار و شاخص دو مولفه آماري شامل درصد اهميت معيار و درجه اهميت معيار محاسبه شد تا براساس نمودار اهميت معيار امكان گزينش معيارهاي منتخب فراهم شود. اولويت‌بندي معيارها، زيرمعيارها و شاخص‌ها از روي درجه اهميت و درصد اهميت هر معيار تعيين شد. در نهايت به كمك سيستم اطلاعات جغرافيايي نقشه‌هاي مكان‌يابي تهيه شد. نتايج نشان داد كه با توجه به فرم پرسشنامه، نظريات كارشناسان و نمودارها، در مكان‌يابي پخش سيلاب براي حوزه آبخيز ايور به‌ترتيب شاخص‌هاي نفوذ خاك، كيفيت سيلاب، بافت خاك، شيب و حضور قنات و زيرمعيار آب، آبخوان و توپوگرافي و معيار نفوذ و سيلاب بااهميت و مناسب شناخته شدند. مناطق مستعد پخش سيلاب در واحدهاي كواترنري مسيل‌ها و مخروطه‌افكنه‌ها، پادگانه‌هاي آبرفتي تراس بالا و پايين قرار گرفته‌اند كه از علل آن مي‌توان به قرار‌گيري اين واحدها در حواشي آبراهه‌هاي اصلي، تشكيل شدن از رس و سيلت خيلي كم، ماسه و گراول فراوان و قرار گرفتن در ارتفاعات پايين‌تر و شيب‌هاي كم اشاره كرد.

Now floodwater spreading on aquifers is one of the suitable methods for control and efficient use flood and artificial feed groundwater in arid and semi-arid regions and determine appropriate locations with accuracy and required speed for floodwater spreading it is of utmost importance. In this study, were identified main criteria four, sub criteria eight and indicators 24 Criteria, sub criteria and indicators flood water spreading bolterusing Delphi method and determine their degree and percent importance. For this purpose, a questionnaire experts survey (Delphi questionnaire) containing extracted criteria preparation and was in the hands of specialists. For each criteria, sub criteria and indicators calculated criteria percent importance and importance degree. According to the criteria importance the chart be provided selection possible elected criteria. criteria, sub criteria and indicators Prioritization was determined of the percent importance and importance degree each criterion. Finally GIS help were prepared site selection maps.The results showed that according to questionnaire and the opinions experts and charts in site selection flood water spreading watershed ivar respectively soil infiltration indicators, flooding quality, soil texture, slope, and the presence aqueduct and sub criteria water, aquifer and topography and infiltration and flooding criteria were considered important and appropriate. Region prone to floodwater spreading are located in quaternary units the watercourse and alluvial fans, alluvial terraces up and down terraces that the causes can cited be placed units these in the margins of the main channels, consisted of clay and silt very low, sand and gravel abundant and be at the lower elevations and low slopes.