تدوين الگوي پيشنهادي مؤلفه‌هاي مديريتي سرمايه اجتماعي با نگاهي به مفاهيم نهج‌البلاغه

Looking at the Development of Social Capital Concepts of Model Management Components as Proposed in Nahjolbalaghe

در سال‌های اخیر بسیاری از اندیشه‌وران بر این اعتقادند كه با شناسایی، گسترش و بكارگیری مولفه‌های سرمایه‌های اجتماعی در سازمان‌ها، می‌توان بسیاری از چالش‌های درون سازمانی را با تدبیر و بدون آسیب پشت سر گذاشت و خلاءهای رشد و توسعه سازمانی نیز با این روش پر می‌شود. به نظر می‌رسد با نگاهی دقیق به مجموعه خطب، نامه‌ها و حكمت‌های ماندگار و ارزشمند نهج‌البلاغه می‌توان اصولی مانند: 1) اصل تقوی الهی 2) اصل عدالت و انصاف 3) اصل پرهیز از غرور و خودپسندی 4) اصل تواضع و حلم 5) اصل گشاده‌رویی و خوشرویی 6) اصل پرهیز از دنیاطلبی و 7) اصل پرهیز از اكوپتی (زیاده‌طلبی اقتصادی) را از متن فرمایشات حضرت استخراج نمود. این اصول را می‌توان به عنوان بخشی از الگوی مدیریتی امام علی (علیه‌السلام) از منظر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی در نظر گرفت. از طرفی امكان تعمیم این الگو در حوزة تعاملات سازمانی و عرصه مدیریت بر پایه متغیر نهان سرمایه اجتماعی وجود دارد. علاوه بر آن می‌توان به كمك مؤلفه‌ها و شاخص‌های این الگو یك مدل پیشنهادی مدیریتی برگرفته از مفاهیم نهج‌البلاغه عرضه نمود. در این نوشتار سعی شده است با توجه به اصول پیش‌گفته، بر مبنای روش تحقیق اسنادی و كتابخانه‌ای؛ سامانه‌ای تلفیقی الهام گرفته از مدل سرمایه اجتماعی اسكات با تمركز بر مفاهیم مدیریتی نهج‌البلاغه مدلی لایه‌ای، در دو سطح خرد و كلان و مولفه‌های فردی و پایه‌ای كه سبب درونی و مبنایی شدن مدل می‌شود، ارائه نمود. هویت اصلی و نقطه نوآوری مدل بحث مولفه‌های درونی سرمایه اجتماعی است كه با مبانی دینی آمیختگی و پیوند مستحكمی دارد.

Recently, many social scientists have held the belief that it is possible to handle internal organizational challenges and fill the gap in the growth and development of organizations with proper identification, development and application of social capital elements in organizations.  Carefully looking into speeches, letters, and valuable and everlasting pieces of adviceby Imam Aliaspresented in Najolbalagha, we can induce several principles such as piety, fairness and justice, avoidance of pride and self-interest, humility, good behavior, avoidance of materialism, and avoidance of excessive economic desires.  These principles can be considered as a part of Imam Ali’s  governance and management model from social capital perspectives.  Using the above principles and a documentary research methodology, the main purpose of this paper is to introduce a hybrid governance and management model, inspired by the elements of Skot’ social capital and focused on governance concepts induced at both micro and macro levels from Imam Ali’s Najolbalagha.  This model which relies on internal social capital elements has a robust link to the fundamentals of Islam.