اثر مهاركنندگي عصاره‌هاي گياهي تلخ بيان Goebelia alopecuroides L. و گاودانه Vicia ervilia L. بر فعاليت تريپسين و كيموتريپسين گوارشي كرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera Hb.

چكيده در گياهان طي تكامل تركيبات متعددي براي مقابله با گياه خواران توليد شده‌است. اختلال در سيستم گوارشي حشرات با استفاده از مهاركننده هاي گياهي آنزيم هاي گوارشي يكي از روش هاي موثر مديريت آفات به شمار مي رود. در اين مطالعه، تاثير عصاره تام و فراكسيون هاي مختلف بذر تلخ بيان و گاودانه بر فعاليت پروتيوليتيك سيستم گوارشي كرم غوزه پنبه مورد بررسي قرار گرفت. عصاره تام تلخ‌بيان در مهار پروتياز گوارشي كرم غوزه پنبه موثرتر از گاودانه بود. همچنين عصاره تام تلخ‌بيان، تريپسين و كيموتريپسين گاوي و گوارشي حشره‌ مورد مطالعه را بيش از عصاره گاودانه مهاركرد. عصاره تام گاودانه در مهار كيموتريپسين موثرتر عمل كرد. فراكسيون (80-70 درصد) تلخ‌بيان بيشترين اثر مهاركنندگي را بر پروتياز كرم غوزه پنبه و تريپسين گاوي داشت. فراكسيون اول گاودانه پروتياز تام گوارشي را بيشتر از ساير فراكسيون‌ها مهار كرد. اثر مهار كنندگي فراكسيون اول (20- صفر درصد) عصاره بذر هر دو گياه بر تريپسين كرم غوزه پنبه در مقايسه با ساير فراكسيون‌ها بيشتر بود. ولي فراكسيون چهارم (70-60 درصد) تلخ‌بيان و سوم (60-40 درصد) گاودانه در مهار فعاليت كيموتريپسين كرم غوزه پنبه موثرتر از ساير فراكسيون‌ها عمل نمودند. مقايسه‌ تاثير عصاره تام گياهان تلخ‌بيان و گاودانه بر پروتياز تام گوارشي دو جمعيت مزرعه‌اي و آزمايشگاهي كرم غوزه پنبه نشان داد كه با وجود عدم اختلاف معني‌دار، جمعيت مزرعه‌اي بيش از جمعيت آزمايشگاهي تحت تاثير قرار گرفت. واژه هاي كليدي: پروتياز تام، تريپسين، تلخ بيان، گاودانه، كرم غوزه پنبه، كيموتريپسين

Abstracts During evolution, various compounds against herbivors were developed in plant species. Disturbance in digestive system by plant enzyme inhibitors is one of the effective methods in integrated pest managment programs. In this study, the effects total Goebelia alopecuroides and Vicia ervilia seed extracts and their fractions were assessed against proteolytic activity of cotton bollworm. Total extracts of G. alopecuroides was effectively inhibited digestive proteinase of cotton bollworm compared with that of V. ervilia. The inhibitory effect of G. alopecuroides on Bovine trypsin and chymotrypsin as well as insects’ trypsin and chymotrypsin was higher than that of V. ervilia. Total seed extracts of V. ervilia significantly decreased digestive chymotrypsin activity. Ammonium sulfate precipitation of seed extract also showed significant inhibitory effect among the fractions. The fifth fraction of G. alopecuroides showed the highest inhibititory efect agianst digestive proteolytic activity of cotton bollworm and bovine trypsin. The first fraction of V. ervilia significantly inhibited total proteolytic activity.The first fraction of both plants seed extracts inhibited digestive trypsin of cotton bollworm compared to the other fractions. The third fraction of V. ervilia and the forth fraction of G. alopecuroides showed higher inhibitory effect on digestive chymotrypsin of cotton bollworm comperd with the other fractions. Comparing crude extracts effects of both plant species on laboratory and wild populations of cotton bollworm showed that wild ones was susseptible compared with the laboratory population. Keywords: Chemotrypsin, Cotton bollworm, Goebelia alopecuroides, Total protease, Trypsin, Vicia ervilia