آرمان شهر در انديشه يك متفكر عثماني : بررسي رويا اثر نامق كمال

قرار گرفتن عثماني در سراشيب ضعف و انحطاط، تكاپويي را در ميان طيفي از متفكران تجددگراي ترك برانگيخت كه هدف آن يافتن راهكاري براي عبور از وضعيت بحراني بود. نتيجه اين تكاپو، تحقق مقاطع چندگانه اصلاحات و ظهور جريان فكري نوعثمانيان بود. نوعثمانيان از قالب هاي نوشتاري متنوع و عمدتاً تازه اي بهره گرفتند، تا مفاهيم جديد را در ادبيات سياسي عثماني طرح كنند. رؤيانگاري از جمله اين قالب ها بود. نامق كمال از متفكران پيشگام عثماني كه با نگارش آثار مختلف نقش پيشرويي در طرح مفاهيم جديد داشت، از جمله نگارندگان اين گونه آثار بود. رؤياي نامق كمال را مي توان بياني از دغدغه او درباره مسائلي دانست كه عثماني گرفتار آن بود. نويسنده در اين اثر از يك سو تصويري از سپهر سياسي عثماني و مسئله آزادي تأكيد « وطن » در روزگار خود ارائه مي دهد و از سوي ديگر بر ضرورت نجات با بياني « فرشته حريت » مي كند. رؤي ااثري تمثيلي است كه در آن نامق كمال نخست از زبان حزن انگيز موقعيت بحراني عثماني را شرح مي دهد و سپس به تصوير آرمان شهري مي پردازد كه براي عثماني در ذهن دارد. نامق كمال دغدغه هاي متجددانه خود را به علت تنگاي زمانه در آرمان شهري بازتاب مي دهد كه نه در دوره او و نه در آغازين سال هاي حضور تركان جوان در ساختار سياسي عثماني محقق نشد و در نهايت با ظهور تركيه جديد فصل نويي از تاريخ ترك ها رقم خورد.