نهاد حسبه در حكومت هاي محلي عصر فترت ايران از سقوط ايلخانان تا روي كارآمدن تيموريان ( 736-771 ق )

در تاريخ اسلام و ايران نهاد حسبه داراي كاركردهاي مختلف و از جايگاه مناسبي برخوردار بوده است. ماهيت نظارتي اين نهاد بر رعايت قوانين مذهبي و عرفي در جامعه اسلامي باعث گرديد كه محتسب نزديك ترين متصدي به حاكميت و واسطه مردم و حكومت باشد. عصر فترت بين دوره ايلخانان و تيموريان ( 736-771ق) با وجود حكومت هاي متقارن محلي، مي تواند زمينه اي مناسب جهت آشنايي و پرداختن به جايگاه نهاد حسبه باشد. حاصل اشاره هاي منابع محلي دوره فترت، به دست دادن نمايي مشابه دوران گذشته است؛ چرا كه با وجود تأكيد برخي حكام و تلاش محتسبان، باز هم جامعه راهي متفاوت و تقريباً دور از آرمان هاي امور حسبي را در پيش گرفت كه نتيجه آن بي ثمر ماندن و ناكارآمدي نهاد حسبه بود. چنانكه در منابع ادبي و اجتماعي اين عصر، مقام محتسب آينه تمام نمايي از تزوير و ريا و همچين تظاهر به دين است. ناهمگوني وظايف و اختيارات و در نها يت عدم استقلال و اقتدار محتسب از بارزترين مشخصه هاي حكومت هاي محلي عصر فترت است كه اين مسئله باعث شده نتوان جايگاه باثباتي را براي نهاد حسبه متصور شد. اين پژوهش درصدد است با روش توصيفي - تحليلي و بر مبناي مطالعات كتابخان هاي به بررسي موضوع بپردازد.