تعيين سن درياچه‌هاي سدّي ناشي از رخداد زمين‌لغزش سيمره با استفاده از روش ترمولومينسانس

Dating the Dam Lakes Caused by Seymareh Landslide Using Thermoluminescence Methods

زمين‌لغزش‌هاي بزرگ‌مقياس مخصوصاً آن‌هايي كه باعث سد كردن مسير رودخانه‌ها مي‌شوند، از خطرناك‌ترين پديده‌هاي طبيعي در مناطق كوهستاني همه جاي جهان هستند. رخداد بزرگ‌ترين زمين‌لغزش دنيا بر سطح طاقديس كبيركوه در مسير رودخانه‌هاي سيمره و كشكان، باعث مسدود شدن مسير رودخانه ها و تشكيل درياچه‌هاي سدي سيمره و جايدر شده است. هدف از اين تحقيق كه از نوع تحقيقات كاربردي- توسعه‌اي مي‌باشد و با روش مشاهده‌اي، تاريخي و تحليلي انجام‌شده است، بازسازي محدوده‌ي درياچه‌هاي سدّي ناشي از رخداد زمين‌لغزش سيمره و تعيين سن آنها با روش ترمولومينسانس جهت تعيين زمان رخداد زمين لغزش سيمره و تشكيل درياچه‌ها مي‌باشد. مطالعات ميداني منطقه با كمك ابزارهاي فيزيكي و مفهومي و روش‌هاي آزمايشگاهي منجر به شناخت لغزش‌هاي چهار مرحله‌اي در سطح طاقديس كبيركوه و متعاقب آن تشكيل درياچه‌هاي چهارگانه در محدوده‌ي دره‌ي سيمره و درياچه‌ي تك‌مرحله‌اي در محدوده‌ي دره‌ي كشكان شد. يافته‌هاي تحقيق بر اساس تعيين سن هشت نمونه از رسوبات كف و سطح درياچه‌هاي سيمره و جايدر با استفاده از روش ترمولومينسانس نشان مي‌دهد كه زمان رخداد زمين‌لغزش سيمره و تشكيل درياچه‌ي اوليه سيمره 85000 سال پيش بوده است. درياچه‌ي دوم سيمره در 16500 سال پيش، درياچه‌ي سوم در 10500 و درياچه‌ي چهارم در 10100 سال پيش تشكيل شده‌اند. بنابراين دره‌ي سيمره از 85000 سال پيش تا حدود 10000 سال پيش شاهد رخداد زمين‌لغزش‌هاي متوالي و شكل‌گيري 4 درياچه بوده است. تعيين سن رسوبات پادگانه درياچه‌ي جايدر حاكي از شكل‌گيري درياچه‌ي جايدر همزمان با رخداد زمين‌لغزش اصلي سيمره و درياچه‌ي اوليه‌ي سيمره در 85000 سال پيش و تخليه‌ي آن در حدود 5000 سال پيش بوده است. بنابراين ماندگاري درياچه‌ي جايدر حدود 80000 سال بوده است.

Large-scale landslides, especially those that block rivers, are among the most dangerous natural phenomena in mountainous regions all over the world. Occurrence of the worldʹs biggest landslide in the Kabirkuh and on the way of Seymareh and Kashkan rivers blocked rivers and formed Seymareh and Jaydar dam lakes. The aim of this research which is an applied-developmental research and which is conducted using observational, historical and analytical methods is to reconstruct the dam lakes caused by Seymareh landslide occurrence and also to determine the age of them utilizing thermoluminescence techniques in order to determine the date of the occurrence of Seymareh landslide and formation of the lakes. Field studies using physical and conceptual tools together with laboratory methods have led to recognize four staged stalactites slips in the Kabirkuh and the subsequent formation of four lakes in the area of Seymareh valley and a single-stage lake within the Kashkan valley. The findings based on dating of eight samples from the surface and floor of Seymareh and Jaydar lakes using Thermoluminescence shows that the occurrence date of the Seymareh landslide and primary formation of of Seymareh lake is 85000 years ago. The second Seymareh Lake formed 16500 years ago, the third one formed 10500 years ago and the fourth lake formed 10100 years ago. Therefore, Seymareh Valley has been exposed to consecutive landslides from 85000 to 10000 years ago. Jaydar lake sediments dating suggest that the formation of Jaydar Lake coincided with the occurrence of the main Seymareh landslide in about 85000 years ago and its evacuation in about 5000 years ago. Thus, Jaydar Lake has been lasted for about 80000 years.