روند رشد، واكنش تغذيه اي و درجه زرد برگي نارنگي انشو با پايه سوينگل سيتروملو در برخي خاك هاي آهكي مازندران

Growth Trend, Nutritional Responses, and Chlorosis Degree of Satsuma Mandarin in Calcareous Soils of East Mazandaran

در اين پژوهش واكنش تغذيه‌اي نارنگي انشو با پايه سوينگل‌سيتروملو به خاك‌هاي آهكي شرق مازندران بررسي شد. آزمايش گلداني به مدت دو سال در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با هفت خاك داراي مقادير متفاوت كربنات كلسيم معادل از 2% تا 45 درصد در 4 تكرار جمعاً با 28 گلدان انجام شد. نتايج نشان داد كه بيشترين ميانگين وزن خشك اندام هوايي از خاك جنوب ساري با مقدار آهك كل 14 درصد، آهك فعال 5 درصد حاصل شد و در خاك‌هاي با آهك بيشتر، ميانگين وزن خشك اندام هوايي به شدت كاهش يافت. بيشترين درجه زردي برگ از خاك‌هاي غرب نكا و شرق ساري با آهك فعال 14 و 16 درصد و آهك كل 30 و 45 درصد به دست آمد و كمترين درجه زردي از خاك‌هاي بدون آهك فعال و آهك فعال 3 درصد و آهك كل 2 و 9 درصد حاصل شد. در خاك‌هاي با آهك 2 درصد (جنوب بابل) و 9 درصد (غرب قائم‌شهر)، بيشترين غلظت آهن كل در ريشه و كمترين علائم زردي برگ وجود داشت. ميانگين غلظت آهن كل در ريشه‌ها حدود 7/5 برابر ميانگين غلظت آن در برگ‌ها بود كه تجمع و رسوب آهن در ريشه‌ها را نشان مي‌دهد. با توجه به اين كه مقدار منگنز قابل استفاده براي درختان مركبات در بيشتر خاك‌ها بيش از حد مطلوب (2/5mgkg-1) بود اما ميانگين غلظت منگنز برگ در بيشتر خاك‌ها كمتر از حد كفايت (25mgkg-1<) بود به طور كلي ميانگين غلظت منگنز در ريشه حدود 3/2 برابر ميانگين غلظت آن در برگ بود. در مقابل، با توجه به اين كه مقدار روي قابل استفاده برخي خاك‌ها كمتر از حد مطلوب بود اما در بيشتر آن‌ها، غلظت روي برگ‌ها در حد كفايت نشان مي‌داد. همچنين از بين عناصر كم مصرف مورد بررسي، با توجه به شدت كمبود منگنز و راندمان پايين انتقال آن از ريشه به برگ، محدود كننده‌ترين عنصر براي اين پايه و پيوندك بود. به طور كلي با توجه به نتايج اين پژوهش، توصيه مي‌شود در خاك‌هاي با آهك كل بيشتر از 14 و آهك فعال بيشتر از 5 درصد از پايه سوينگل‌سيتروملو استفاده نشود. همچنين توصيه مي‌شود از مصرف خاكي كودهاي آهن و منگنز براي رفع كمبود اين عناصر در اين پايه و پيوندك اجتناب شود.

In this research, the reaction of Satsuma mandarin (on Swingle citromelo rootstock) to calcareous soils was investigated in pots with soils from east of Mazandaran province, using a randomized complete block design. The highest mean of shoot dry weight was obtained in soils with 14% total lime and 5% active lime. The highest chlorosis was observed in soils from west of Neka and east of Sari with 30 and 45% total lime and 14 and 16% active lime, while the least chlorosis was obtained in soils with no lime or with 3% active lime and 2% to 9% total lime. Total and active iron concentration in leaves and root did not have a significant relationship with degree of leaf chlorosis and soils with 2% total lime (south of Babol) and 9% total lime (west of Ghaemshar had the highest total iron concentration in root and the least symptoms of leaf chlorosis. Mean iron concentration in root was about 7.5 times that of leaves that showed iron accumulation and deposition in root. Mean Mn concentration in leaves in most soils was lower than optimum (>25 mgkg-1) while soils available Mn was more than optimum (2.5 mgkg-1) for citrus trees. Mean Mn concentration in roots was about 3.3 times that of leaves. In contrast, although available Zn of some soils was lower than optimum, in most soils, Zn concentration of leaves was in the optimum range. In general, according to results of this research, Satsuma mandarin on Swingle citromelo rootstock is inappropriate in soils with total lime more than 14% and active lime more than 5%. Also, due to low absorption and transmission efficiency from roots to shoots and severe deficiency in leaves, Mn is the most limiting microelement for this rootstock-scion combination.