بررسي همگرايي بهره‌وري و توسعه مالي در صنايع كارخانه‌اي ايران ( رهيافت همگرايي سيگما)

سياست‌گذاري براي گسترش صنايع كارخانه‌اي، يكي از مهم‌ترين اركان سياست‌گذاري‌هاي توسعه صنعتي كشور محسوب مي‌شود؛ چراكه كشور در راستاي توسعه صنعتي و افزايش بهره‌وري، به توسعه مالي و در نتيجه رشد اقتصادي خواهد رسيد. به عبارت ديگر شاخص‌هاي توسعه مالي بر شاخص‌هاي بهره‌وري و تجميع سرمايه اثر مي‌گذارد و نتيجه رشد اقتصادي را متاثر مي‌سازد. در اين ميان سوال اساسي چگونگي تحقق بهره‌وري در صنايع گوناگون است و اينكه آيا بهره‌وري در بين فعاليت‌هاي صنعتي به سوي همگرايي پيش مي‌رود؟ سوال اصلي اين مطالعه اين است كه آيا شكاف بين سطوح بهره‌وري كل عوامل توليد، بهره‌وري سرمايه و نيروي كار در ميان صنايع كارخانه‌اي ايران عاملي تعيين‌كننده براي همگرايي سيگما است يا خير؟ به عبارت ديگر آيا پيشرفت يك صنعت كارخانه‌اي خاص عاملي در جهت پيشرفت ساير صنايع كارخانه‌اي، توسعه مالي و در نتيجه رشد و توسعه اقتصادي خواهد بود يا خير؟ در اين مطالعه بهره‌وري جزئي سرمايه و نيروي كار به صورت نسبت توليد به نهاده مورد نظر و بهره‌وري كل عوامل توليد با شاخص ديويژيا اندازه‌گيري شده و رابطه بين آنها و همگرايي سيگما در ميان صنايع كارخانه‌اي ايران طي سال‌هاي 1386-1373مورد بررسي قرار گرفته است. براي پاسخ‌گويي به اين سوال در صدد آزمون اين فرضيه هستيم كه «متوسط پراكندگي سطوح بهره‌وري كل عوامل توليد، موجودي سرمايه و نيروي كار در صنايع كارخانه‌اي ايران از ميانگين آن‌ها در كل صنايع در حال كاهش است» و با استفاده از داده‌هاي تابلويي به آزمون فرضيه همگرايي سيگما پرداخته شده است. نتايج آزمون‌ها نشان مي‌دهد در ميان صنايع كارخانه‌اي ايران شواهدي دال بر همگرايي سيگما وجود ندارد.

Expanding manufacturing industries is considered as one of the most important development policy. In the meantime, productivity variable is in lieu of cumulative index for most of the economic and social variables. As the country's industrial development and increase productivity, financial development and economic growth will be the result. In other words, indicators of financial development and capital accumulation affects the productivity indicators and thus affect economic growth. So, the main question is that how the productivity is reached in various industries or does this productivity go through the industrial activities to convergence. The main question of the debate is that does the split between total productivity levels of production factors, capital and labor force is a determinant factor for financial development and sigma convergence or not? In this debate, partial productivity of capital and labor force is being studied in form of production rate toward desired input, total productivity of production factors is measured by Divisia index and relation between them and sigma convergence among manufacturing industries has been investigated during 1994-2007. To answer this question, we test a hypothesis that the average of dispersion of total productivity level of production factors, capital stock and labor force in manufacturing industries of Iran are reducing from their average in total industries. By means of panel data, sigma convergence hypothesis test was used. The results of tests show that no evidence is seen to prove sigma convergence among manufacturing industries.