كاربرد «اعتبار» در تصحيح روايات كتاب الحجة كافي

Application of “Validity” in Editing the Traditions of Kāfī’s Kitāb al-Ḥujja

معتبر بودن مجموعه روایات بخش امامت اصول كافی موسوم به كتاب الحجة كه از مهم‌ترین منابع روایی شیعه در موضوع امامت به شمار می‌رود، در میان علمای متقدم امامی اجمالاً امری مسلم بوده است. علت این امر توجه ایشان به وثوق صدوری به عنوان مبنای پذیرش روایات و بهره‌گیری از قرائن‌خارجیِ صحت روایات بوده است. اما در نگاه متأخران كه تكیه آن‌ها در ارزیابی روایات عمدتاً بر وثاقت راویان سند متمركز شده، آمار روایات معتبر به حدود 40 درصد كاهش یافته است. برخی نیز با سخت‌گیری شدید در دو حوزه سند و متن روایات، تنها 10 درصد این روایات را صحیح و معتبر تلقی كرده‌اند. در این مقاله با جستجوی روایات همسان (متابع) برای احادیثِ ضعیف السند كتاب الحجة كافی از سایر مصادر روایی، نشان داده شده كه تعداد 90 روایت برابر با 31/13 درصد این روایات مطابق داوری‌های رجالی آیة الله خوئی دارای متابع معتبر است.

The validity of the traditions collection, Kāfī’s Uṣūl, the Imamate section, called Kitāb al-Ḥujja, which is considered as one of the most important Shī‘a ḥadīth sources on the subject of Imamate, has in general been taken for granted among earlier scholars. It has been because of their attention to authenticity of issuance as a basis for approving traditions and enjoying the external evidences of the soundness of traditions. However, in view of the later scholars, whose reliance in assessment of traditions has been mainly focused on the authenticity of the transmitters of sanad, the statistics of valid traditions has reduced to about 40 percent. Some, with great strictness in the two fields of sanad and the text of the narrations, have considered only 10 percent of these traditions as sound and valid. Searching for similar traditions (mutābi‘) from other tradition sources for traditions of weak sanad in Kāfī’s Kitāb al-Ḥujja, this article indicates that 90 traditions, equaling 13.31 percent of these traditions have valid mutābi‘ according to Ayatollah Khu‘ī’s rijālī judgments.