بررسي ميزان فلزات سنگين (كادميوم، كروم، نيكل، سرب، روي) در منابع آب زيرزميني شهرستان اسلامشهر و تهيه نقشه پراكنش آن در محيط GIS

Investigation of Heavy Metals (Cd, Cr, Ni, Pb, Zn) in Islamshahr Groundwater Resources and their Regional Distribution Pattern in GIS

زمينه و هدف: امروزه آلودگي آب­ هاي زيرزميني به فلزات سنگين، در اثر فعاليتهاي صنعتي در حال افزايش است. موضوع اين پژوهش ارزيابي فلزات سنگين (كادميوم، كروم، نيكل، سرب، روي)در آبهاي زيرميني و نحوه پراكنش آنها در منطقه اي با تراكم بالاي فعاليت صنعتي است.در اين مطالعه بر اساس غلظت فلزات سنگين نقشه هاي پراكنش در شهرستان اسلامشهر كه در جنوب شرقي تهران قرار گرفته است تهيه و مورد بررسي قرار گرفت. روش بررسي: در حال حاضر آبهاي زيرزميني تنها منبع تامين كننده آب مصرفي در مناطق شهري و روستايي اين شهرستان مي باشد.به اين منظور 92 نمونه از 23 حلقه چاه در حال بهره برداري در چهار فصل برداشت شد.روش اسپكتروفتومتري جذب اتمي شعله اي براي اندازه گيري ميزان غلظت فلزات سنگين در نمونه هاي آب استفاده شد و از نرم افزار ARC GIS براي تهيه نقشه پراكنش استفاده شد. نتيجه گيري: نتايج نشان دادند كه غلظت كروم و روي پايين تر از حد مجاز آب آشاميدني بود در صورتي كه غلظت كادميوم در 8/7 درصد نمونه ­هاي زمستان بالاتر از حد مجاز آب آشاميدني ايران بود، غلظت نيكل در فصل زمستان در 8/7 درصد از نمونه ها بالاتر از حد مجاز آب آشاميدني بود و غلظت سرب در فصل تابستان در 47/8 درصد از نمونه ها و در فصل زمستان در 4/35 درصد از نمونه ها بالاتر از حد مجاز آب آشاميدني بود. وجود تراكم بالاي صنايع، زمينهاي وسيع كشاورزي و استفاده از كودهاي شيميايي و آفت كشهاي حاوي فلزات سنگين، وجود مسيرهاي اصلي و فرعي پر تردد و ازهمه مهمتر وجود شيب هيدروليكي از شمال غربي به جنوب شرقي در اين منطقه، باعث بالا بودن آلودگي در قسمت جنوبي اسلامشهر شده است.

Background and Objective: Nowadays, pollution of groundwater by heavy metals is encreasing. Heavy metals are one of the most widespread cause of pollution in water and the presence of increasing levels of these metals in the environment is causing serious concern in public opinion owing to their toxicity. This study aims to assess the concentration and distribution pattern of heavy metals (Cadmium, Chrome, Nickel, Lead and Zink) in groundwater of an industrialized region in Eslamshahr which located in the southeastern of Tehran Method: Presently, groundwater is the predominant source of drinking water in this town. For this purpose, 92 samples were taken from 23 wells in 4 seasons.The concentration of heavy metals in the samples was measured by flame atomic absorption spectrophotometry. ARC GIS software was applied for preparing the distribution patterns. Results: The results showed that chrome and zinc concentrations were lower than the permissible level in the drinking water. However, the concentration of cadmium in 8.7% of samples taken in winter were higher than the permissible level determined in drinking water standard of Iran. Nickel concentration in winter was 8.7% higher than the permissible level. Lead concentration of samples in 47.8% and 4.35% of samples taken in summer and winter were higher than the permissible level, respectively. The high level of water pollution in southern part of Eslamshahr is attributed to the large number of industries, big farm lands, application of chemical fertilizers and the pesticides containing heavy metals, busy main and secondary roads , and most importantly, the hydraulic slope from northwest to southeast of this region.