ارزيابي تاثير كارخانه آلوميناي جاجرم در آلودگي خاك سطحي منطقه به عنصر سرب

The Impact of Jajarm Alumina Plant on Topsoil Contamination with Lead

زمينه و هدف: حضور فلزات سنگين در بخش­ هاي مختلف محيط زيست (از جمله خاك)، اثرات زيان­بار را بر سلامت موجودات زنده به­ دنبال دارد. يكي از مهم­ترين منابع انتشار اين عناصر در محيط زيست، صنايع و معادن مي­ باشند. لذا در تحقيق حاضر به ارزيابي تاثير كارخانه ­ي آلوميناي جاجرم در آلودگي خاك سطحي منطقه به عنصر سرب، پرداخته شده است. روش بررسي: نمونه برداري از خاك سطحي (عمق< 10 سانتي­متر) با در نظر گرفتن جهت وزش باد غالب (شمال غربي – جنوب شرقي) و فاصله از كارخانه، از 38 ايستگاه در محدوده­اي به شعاع 10 كيلومتري اطراف كارخانه به اضافه يك ايستگاه شاهد در فاصله 20 كيلومتري كارخانه، در تابستان 1387 انجام شد. پس از آماده سازي نمونه­ ها، غلظت سرب توسط دستگاه جذب اتمي فيليپس مدل 9400 PU اندازه گيري شد. يافته ­ها: مقايسه ميانگين غلظت سرب در چهار جهت اصلي جغرافيايي كارخانه، مبين اختلاف معني­ دار بين آن­ها بود (p<0/05) كه علي­ رغم جهت وزش باد غالب، بيش ­ترين ميانگين غلظت سرب در جهت شمال كارخانه (27/34 ميلي ­گرم بر كيلوگرم) و كم­ترين آن در جهت جنوب كارخانه (9/40 ميلي ­گرم بر كيلوگرم) مشاهده شد. همچنين بررسي همبستگي غلظت سرب در خاك سطحي منطقه با فاصله از كارخانه (در چهار جهت اصلي) بيان­گر ارتباط مثبت و معني ­دار بين دو فاكتور مذكور در جهت شرق كارخانه بود. نتيجه ­گيري: نتايج تحقيق حاضر نشان داد كه كارخانه ­ي آلوميناي جاجرم تاثيري بر آلودگي خاك سطحي منطقه به عنصر سرب ندارد.

Background and Objective: Presence of heavy metals in different parts of the environment (such as, soil) has adverse effects on organisms’ health. The main sources releasing these pollutants to the environment are industries and mines. Therefore, in this study, the effect of Jajarm Alumina plant (located in North Khorasan province) on contamination of topsoil with Lead (Pb) around the factory, has been proceed. Method: Sampling of topsoil (depth < 10 cm) was carried out in 2008, considering the dominant wind direction (Northwest-Southeast) and distance from factory. 38 sites in 10 km of radius around the factory and also one evidence site 20 km away from the factory were studied. After preparing samples, Pb concentration was measured by atomic absorption spectrometry (Philips, PU 9400). Results: Comparison of mean concentration of Pb in main geological directions of the factory, showed a significant difference between them (p < 0.05). Despite the direction of dominant wind, maximum and minimum mean concentrations of Pb were observed in the north (27.34 mg/kg) and south (9.40 mg/kg) respectively. Also, investigation of relationship between Pb concentrations with distance from the factory (in main geological directions) showed a positive significant correlation in the east of the factory. Conclusion: Overall, results showed that Jajarm Alumina plant has not a significant effect on topsoil contamination with Pb